„Złodziej” wróci na plac – musisz to zobaczyć

Parę miesięcy temu PZU oddało do renowacji jeden z najsłynniejszych wrocławskich neonów – „Ubezpiecz mieszkanie w PZU”. Teraz neon wraca i już w ten weekend rozpocznie się jego montaż na dachu budynku Kościuszkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej.

Z okazji ponownego zaświecenia neonu projekt Inne Centrum zaprasza do wspólnego oglądania „odbioru” neonu na żywo. Zaświecenie neonu odbędzie się między 14 a 22 listopada, dokładna data i godzina zależna jest od postępu prac montażowych, dlatego zachęcamy do śledzenia komunikatów w wydarzeniu https://www.facebook.com/events/693477954680846 oraz na facebooku Innego Centrum https://www.facebook.com/innecentrum.

W czerwcu Inne Centrum poinformowało na swoich social-mediach, że znany wszystkim „złodziejaszek” z placu Kościuszki w końcu został uziemiony, a mieszkańcy i mieszkanki Wrocławia czekali na jego powrót, bo cóż to za plac Tadeusza Kościuszki bez złodzieja!

Pamiętam jak pierwszy raz przyjechałam do Wrocławia, przejeżdżaliśmy wtedy z rodzicami ulicą Powstańców Śląskich, minęliśmy ulice Piłsudskiego (o której dawnych neonach nic jeszcze wtedy nie wiedziałam!) i dalej Świdnicką aż do skrzyżowania przy Renomie. Złodzieja zauważyłam od razu, był wieczór, plac Kościuszki nie należał do najlepiej oświetlonych, jednak na tym tle animowany skradający się złodziej prezentował się zjawiskowo – wspomina Tosia Gawrońska z projektu Inne Centrum.

Nowa animacja, po remoncie z 2008 roku, pokazywała złodzieja składającego się stopniowo do zaświeconego stale napisu „Ubezpiecz mieszkanie w PZU”. Nie zawsze jednak tak było. Neon PZU powstał w 1975 roku, jego autorem jest Jerzy Werszler. Oryginalnie złodziej skradał się w czterech fazach do chwili, gdy zapalał się czerwony napis PZU. W tym momencie włamywacz uciekał i po chwili zapalał się już cały biało-niebieski napis. Jerzy Werszler wspomina, że zazwyczaj po wykonaniu neonu odbywał się jego „odbiór” czyli pierwsze zaświecenie i sprawdzenie czy wszystko działa.

W weekend odbioru neonu, po zachodzie słońca, Inne Centrum zaprasza właśnie do wspólnego odbioru neonu ze słynnym złodziejem. Tym razem spotkamy się nie na placu Tadeusza Kościuszki, ale na Facebooku. Mieszkańcy będą mieli okazję obejrzeć zaświecenie neonu na żywo, na ujęciach z drona.

Nie możemy się spotkać i razem powitać neonu na placu Tadeusza Kościuszki, ale chcemy, żeby każdy mieszkaniec i mieszkanka Wrocławia mogła uczestniczyć z nami w tym momencie – mówią koordynatorki. Dużo mamy dzisiaj powodów do niepokoju, a nasza lokalna duma neonowa to coś co zdecydowanie łączy w trudnym czasie!

Jerzy Werszler to wrocławski artysta, ceramik i twórca niejednego wrocławskiego neonu. Z okazji powrotu neonu PZU podzielił się z nami artykułem „Neonowe wspomnienia projektanta” o pracy przy tworzeniu neonów i nie tylko. Nie zabraknie też ważnego kontekstu społecznego. Będzie można wczytać się we wspomnienia z lat świetności, a raczej świetlności (neonowej) Wrocławia.

Warto przypomnieć tu wywiad, który Fundacja Neon Side, dzięki której wciąż możemy doświadczyć czaru i stanąć w świetle dawnych neonów, przeprowadziła z Jerzym Werszlerem w 2005 roku. Pan Jerzy wspomina w nim: Nawet nie jestem w stanie teraz, po latach, wymienić wszystkich neonów, które zaprojektowałem. Można je liczyć w setkach. Były neony duże, średnie, małe czy też kameralne, np. do wnętrz. Projektowałem nie tylko dla Wrocławia. Wiele neonów według moich projektów zrealizowano na terenie Dolnego Śląska, np. w Kudowie Zdrój, Polanicy, Kłodzku, Wałbrzychu, Jeleniej Górze, Legnicy, Lubinie itd. Żałuję, że w tamtych latach tak trudno było utrwalić te świecące neony na fotografiach. Miałem kiedyś kilkanaście sztuk kolorowych slajdów na filmie ORWO, jednak zaginęły. Całość przeczytacie po kliknięciu TUTAJ.

Warto posłuchać też rozmowy Jacka Sterczewskiego z założycielem Fundacji Neon Side Tomaszem Kosmalskim w audycji Lokacje – kliknij TUTAJ. Dodatkowo zespół Innego Centrum przygotował rozmowę z Józefem Jodłowskim, koordynatorem renowacji, który nadzorował odnowienie neonu. Opowie on, dlaczego naprawa starych neonów nie jest łatwa oraz jak wymagające są dziś dla nas dawne techniki tworzenia neonów.

Powrót neonu to nie tylko okazja do świętowania i wspomnień, ale także miejsce na refleksje nad wrocławskimi neonami. Część z nich wciąż cieszy oko przechodniów, jednak wymagają zaopiekowania.

Ledwo trzymający się neon Fryzjer przy placu Orląt Lwowskich prosi się o renowację, a neon Dobry Wieczór we Wrocławiu gubi się wśród nijakich reklam na dachu budynku przy ul. Józefa Piłsudskiego 106 – 114. Obszar działań Innego Centrum to istny urodzaj neonowy. W latach 60. ulica Marszałka Józefa Piłsudskiego niemal promieniowała od nadmiaru świateł i kolorów.

Jak pisze Kalina Zatorska w artykule na stronie projektu Dobry Widok we Wrocławiu (którego nazwa swoją drogą też inspirowana jest neonem) Takie spektakularne instalacje świetlne mieliśmy na ulicy Karola Świerczewskiego (dziś Józefa Piłsudskiego). Przykład? Pierwszy z brzegu – „Zwiedzajcie ZOO” z kolorowym pelikanem i rybką w zapętlonym jeziorku z rurek. Kawałek dalej: wielka zapałka i płomień z napisem „Uwaga – pożar”. Był ogień, dosłownie. Całość przeczytacie po kliknięciu TUTAJ.

Poprzez: innecentrum.pl / foto: Daniel Filipek