Uprząż z pasów bezpieczeństwa, okulary spawalnicze, kurtka puchowa uszyta przez kolegę, raki czy czekan wykute na kowadle w państwowej fabryce – z takim sprzętem, na przekór komunistycznemu systemowi, przezwyciężając problemy finansowe i przekraczając granice nie tylko geograficzne, polscy himalaiści pokazali niezwykły hart ducha i determinację, aby zrealizować swoje marzenia o wolności.
„Freedom Climbers – Wrocławianie w Górach Wysokich” to scenograficzna opowieść o ludziach, którzy kochali wolność i odnaleźli ją w najwyższych górach. Wanda Rutkiewicz, Krzysztof Wielicki, Wojciech Kurtyka, Bogdan Jankowski, Andrzej Zawada, Janusz Fereński, Aleksander Lwow – to ikony polskiego himalaizmu. A łączy ich to, że przewinęli się przez Wrocław – albo tu zaczynali swoje kariery wspinaczkowe, albo tutaj poznali góry i zafascynowali się wspinaczką. Na otwartej właśnie w Centrum Historii Zajezdnia wystawie „Freedom Climbers – Wrocławianie w Górach Wysokich” można zobaczyć, jak oni się w stolicy Dolnego Śląska spotkali.
Myślę, że to jest wystawa dla tych, którzy chcą zrozumieć Wrocław, bo ważnym elementem tożsamości Wrocławia jest też himalaizm, wspinaczka i osiągnięcia związanych z naszym miastem himalaistów – powiedział kurator wystawy i zastępca dyrektora Centrum Historii Zajezdnia ds. naukowych dr hab. Wojciech Kucharski.
Wystawa przenosi zwiedzającego w egzotyczny świat gór najwyższych. Można wejść do obozowiska z oryginalnymi przedmiotami używanymi na wyprawach wysokogórskich, zobaczyć sprzęt wspinaczkowy Krzysztofa Wielickiego i Wandy Rutkiewicz, wysłuchać unikatowych nagrań rozmów z wspinaczami podczas akcji wysokogórskich oraz podziwiać niepublikowane do tej pory zdjęcia z archiwum Bogdana Jankowskiego. Całości dopełniają materiały multimedialne i oryginalne nagrody, zdobyte przez naszych himalaistów, jak choćby słynny Złoty Czekan Krzysztofa Wielickiego. Bogdan Jankowski, jeden z wybitniejszych polskich wspinaczy, był tym człowiekiem, który zabrał po raz pierwszy w Sokoliki Wandę Rutkiewicz. To w tych skałach, gdzie przyszli himalaiści uczyli się wspinaczki, Rutkiewicz złapała „górskiego bakcyla”. Odtąd ta miłość towarzyszyła jej przez całe życie.
Ta wystawa nie powstałaby, gdyby nie wielu darczyńców i instytucji, które otworzyły nam swoje zbiory, przede wszystkim synowie Bogdana Jankowskiego, którzy udostępnili całe archiwum fotografii, nagrań i pamiątek po ojcu, a także Krzysztof Wielicki, który wiele eksponatów na tę wystawę wypożyczył – dyrektor Centrum Historii Zajezdnia dr Andrzej Jerie.
Na wystawie poznamy również specyfikę czasów, w których himalaiści odnosili swoje wielkie sukcesy. Polska drugiej połowy XX wieku była państwem niedemokratycznym, momentami totalitarnym, z gospodarką niedoboru, w którym zorganizowanie wyprawy w Himalaje było nie lada wyzwaniem. Dążenie do wolności, którą wspinacze odnajdywali w górach, było jednak silniejsze. Uważny widz znajdzie tu również rzeczy zaskakujące, np. meldunki z inwigilacji himalaistów prowadzonej przez komunistyczną Służbę Bezpieczeństwa. Wśród tej grupy himalaistów działał agent o pseudonimie „Wasilewski”, który poinformował SB, o tym że Wanda Rutkiewicz kontaktowała się z organizacją katolicką w Insbrucku, a Kazimierz Głazek po obozie treningowym w Alpach pojechał do swojej rodziny we Francji.
Ta wystawa jest nie tylko o wrocławianach, którzy pojechali w góry, ale przede wszystkim o wrocławianach, którzy podążali za swoją pasją – opowiada syn himalaisty Bogdana Jankowskiego Tomasz Jankowski.
Wokół wystawy „Freedom Climbers – Wrocławianie w Górach Wysokich” powstał program edukacyjny. Wkrótce będzie dostępna informacja o prowadzonych warsztatach i spotkaniach – czy to z autorami książek o tematyce górskiej, czy z ratownikami GOPR o bezpiecznym poruszaniu się w górach.
Zachęciłbym do odwiedzenia wystawy tych, którzy wahają się, czy wybrać się w góry albo czy spróbować wspinaczki, bo może poznanie tych absolutnie fascynujących historii, a są to historie wielkich herosów jak z Marvella, mogą nas zainspirować od tego, żeby samemu w swym życiu podejmować wielkie wyzwania – dodaje dr hab. Wojciech Kucharski.
- „Freedom Climbers – Wrocławianie w Górach Wysokich” | Centrum Historii Zajezdnia | Wrocław, ul. Grabiszyńska 184 | 11 grudnia 2024 – 1 czerwca 2025 | zajezdnia.org
- Do końca grudnia 2024 r. wstęp jest bezpłatny.
Relacja: Adam Pacześniak - rzecznik prasowy Zajezdnia.org
