Kolejka do szczepień jest bardzo długa. Pośród oczekujących są obcokrajowcy mieszkający i pracujący w Polsce. Obecne przepisy są bardzo nieprecyzyjne. Niektórzy cudzoziemcy zostali zaszczepieni, gdyż znaleźli się w grupie 0 ze względu na charakter wykonywanej pracy. Reszta musi czekać na swoją kolej.
Do 20 marca wykonano w Polsce ponad pięć milionów szczepień, a blisko 1,8 mln osób otrzymało dwie dawki szczepionki. Pozostali czekają na swoją kolej. Szczepienia przebiegają etapami. Ustalona w Narodowym Programie Szczepień kolejność dotyczy także obcokrajowców. W tym Ukraińców, którzy stanowią największą mniejszość narodową w Polsce.
– Uzyskaliśmy potwierdzenie, że obcokrajowcy (posiadający kartę stałego lub czasowego pobytu) ze względu na wykonywaną w Polsce pracę, mają prawo do szczepień zgodnie z wytyczonymi etapami w Narodowym Programie Szczepień. Oznacza to, że obowiązuje ich taki sam harmonogram jak Polaków, według wykonywanego zawodu i wieku – informuje Małgorzata Orłowska, menedżer ds. legalizacji w spółce Sanpro Synergy z Grupy Impel.
Przepisy są nieprecyzyjne
Pojawiły się wątpliwości, czy przepisy zawężają grupę obcokrajowców uprawnionych do szczepień. Mogą one wykluczać np. cudzoziemców przebywających w Polsce na podstawie zezwoleń pobytowych niezwiązanych z określonym rodzajem pracy, osoby przebywające w Polsce na podstawie wiz, osoby oczekujące na wydanie decyzji w sprawie zezwolenia na pobyt, a także objęte ochroną międzynarodową i dopiero ubiegające się o objęcie taką ochroną.
Małgorzata Orłowska radzi, by czekać, być może zasady szczepień dla obcokrajowców zostaną doprecyzowane. – Sytuacja jest dynamiczna i trzeba śledzić komunikaty Ministerstwa Zdrowia. Dotyczy to wszystkich zainteresowanych szczepieniem przeciwko COVID-19, zarówno Polaków, jak i obcokrajowców. Polscy pracodawcy zatrudniający cudzoziemców mogą im pomóc w dotarciu do tych informacji – sygnalizuje.
edukacja, mobilne punkty i testy
Pracodawcy mogą pomóc obcokrajowcom na kilka sposobów. Bieżące śledzenie przepisów i zasad zgłaszania się do szczepień to pierwszy z nich. Małgorzata Orłowska sugeruje, by pracodawcy zadbali o edukację pracowników. Jej zdaniem warto udostępnić informacje o szczepieniach w ich ojczystym języku. Pomocne będzie także stworzenie i pokazanie pracownikom jasnej ścieżki postępowania: kiedy, jak i gdzie zgłosić chęć zaszczepienia się.
Drugim sposobem jest możliwość zorganizowania mobilnego punktu szczepień w firmie, zgodnie z zapisami Narodowego Programu Szczepień. Z mobilnych punktów w firmie oprócz pracowników mogą korzystać ich bliscy – rodziny i partnerzy. Szczepienia w firmach będą dopuszczone na warunkach określonych przez NFZ i będą przebiegały zgodnie z etapami określonymi w rządowym programie. – Pracodawca musi jedynie zgłosić się do podmiotu oferującego takie świadczenie i podać liczbę osób, które chce w tym punkcie zaszczepić. To konieczne w świetle warunków określonych przez NFZ – podkreśla Małgorzata Orłowska.
Sposobem pośrednim, wspierającym, są regularne testy na obecność wirusa. Możliwość wykonania testu antygenowego, metodą RT-PCR lub szybkiego testu w celu wykrycia przeciwciał udostępniana jest pracownikom przez pracodawców coraz częściej. Wielu z nich korzysta z usług firm zewnętrznych, które dysponują wykwalifikowanym personelem medycznym oraz sprzętem. Spółka Sanpro Synergy z Grupy Impel, wspólnie z partnerem medycznym przeprowadziła do tej pory już ponad 9 tysięcy testów w firmach na terenie całej Polski.
Testy antygenowe drugiej generacji to już trzecia – obok testów immunochromatograficznych i testów metodą RT-PCR – forma przeciwdziałania rozprzestrzenianiu wirusa stosowana przez Sanpro Synergy w zakładach pracy. Największe zalety najnowszego testu to: szybkość uzyskania wyniku, możliwość przeprowadzenia go w dowolnym miejscu i relatywnie niska cena. – Testy antygenowe to optymalne rozwiązanie dla pracodawców, którzy chcą przesiewowo badać swoich pracowników i utrzymać ciągłość funkcjonowania w trakcie epidemii SARS-CoV-2. Test antygenowy identyfikuje osoby zakażone, które dzięki niezwłocznej izolacji nie stanowią zagrożenia dla reszty zespołu – podkreśla Małgorzata Walat, dyrektor rynków zagranicznych w Sanpro Synergy. W praktyce przeprowadzenie testu trwa kilka minut, a jednoznaczny wynik – pozytywny lub negatywny – uzyskuje się maksymalnie po kwadransie.
Czy obcokrajowcy chcą się szczepić?
Według oficjalnych informacji podawanych przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów zaufanie do szczepień rośnie. Chęć zaszczepienia deklaruje 75% Polaków. Czy obcokrajowcy także chcą przyjąć szczepionkę? – Na podstawie zainteresowania szczepieniami przeciwko Covid-19 w grupie 0 można przypuszczać, że tak – przewiduje Małgorzata Orłowska.
Personel realizujący usługi Grupy Impel w podmiotach leczniczych jest już, w przeważającej części, zaszczepiony. – Obcokrajowcy z grupy 0 mieli otwarty dostęp do szczepień, na równi z Polakami, bez dodatkowych kryteriów. Ukraińcy w tej grupie mogli i chcieli się zaszczepić przeciwko COVID-19 – zauważa Małgorzata Orłowska.
Wielu cudzoziemców zajmuje się w Polsce pracą, której nie da się świadczyć zdalnie, wielu mieszka w kwaterach pracowniczych lub mieszkaniach wynajmowanych z nieznajomymi osobami. W takich warunkach ludzie są bardziej narażeni, ponieważ dużo trudniej jest przestrzegać reżimu sanitarnego i izolować się od osób potencjalnie zakażonych.
Rola pracodawcy jako opiekuna, który chroni i pomaga zatrudnionym obcokrajowcom, jest teraz nieoceniona i bardzo potrzebna. Jak wynika z raportu „Ukraińcy na polskim rynku pracy – doświadczenia i perspektywy”, który został sporządzony przez Grupę Impel na podstawie badań ankietowych, 53% Ukraińców odczuwa pogorszenie zadowolenia z sytuacji życiowej z powodu pandemii. Część z nich myśli o opuszczeniu Polski z powodu utrudnionego dostępu do opieki medycznej. Niemal co piąta zapytana osoba odpowiedziała, że do pozostania w kraju przekonałaby ją lepsza opieka medyczna.
Piotr Krejner
