Variaciones concertantes op. 23 powstały w 1953 roku. To najważniejsze dzieło Ginastery z okresu jego twórczości określanego mianem „subiektywnego nacjonalizmu”.
Do pisanych w tamtym czasie utworów kompozytor próbował włączać elementy argentyńskiej muzyki ludowej. W wariacjach, które zabrzmią podczas koncertu, nie wykorzystał żadnej konkretnej melodii ludowej, użył jednak zwrotów melodycznych i rytmicznych charakterystycznych dla tej muzyki. Najpierw wybrzmiewa temat, a po nim następuje jedenaście wariacji, w których poszczególne instrumenty orkiestry prezentują się solowo lub grupami. Są to kolejno: wiolonczela i harfa (które przedstawiają temat), smyczki, flet, klarnet, altówka, obój i fagot, trąbka i puzon, skrzypce, waltornia, wszystkie instrumenty dęte, kontrabas, a w końcu cała orkiestra. Każdy odcinek różni się od pozostałych pod względem tempa, charakteru, nastroju i barwy.
Następny utwór w programie, Koncert podwójny na obój, harfę, orkiestrę smyczkową i perkusję Lutosławskiego, powstał w latach 1979–1980 na zamówienie Paula Sachera, dyrektora orkiestry Collegium Musicum Zürich. Kompozytor napisał go z myślą o wirtuozach tytułowych instrumentów – Heinzu i Ursuli Holligerach. Dzieło składa się z trzech kontrastujących ze sobą ogniw: Rapsodico, Dolente i Marciale e grotesco. Pierwsze jest dramatyczne, drugie melancholijne, trzecie zaś stanowi jedyną w swoim rodzaju stylizację muzyki cyrkowej i ulicznej. Kiedy zasugerowano Lutosławskiemu, że inspirował się dziełami Prokofiewa i Szostakowicza, artysta zaprzeczył i wyjaśnił: „»Przetłumaczyłem« melodyczne »gesty« i rytmikę muzyki ulicznej na własny język”.
Moja matka gęś Ravela to utwór inspirowany bajkami m.in. Charlesʼa Perraulta, napisany z myślą o dzieciach przyjaciół kompozytora, Jeanie i Mimi Godebskich, wnukach polskiego rzeźbiarza Cypriana Godebskiego. Suita, w oryginale przeznaczona na fortepian na cztery ręce, prędko doczekała się wersji orkiestrowej, która stała się jednym z najpopularniejszych dzieł Ravela. Składa się na nią pięć części: marzycielska Pawana Śpiącej Królewny, Tomcio Paluch z zabawną imitacją śpiewu ptaków, brzmiąca orientalnie dzięki zastosowaniu skali pentatonicznej i dźwięku gongu Brzydulka, cesarzowa pagód, Rozmowy Pięknej i Bestii oddane poprzez kontrast pomiędzy dźwiękami klarnetu i kontrafagotu (przemianę Bestii ilustruje pełne słodyczy solo skrzypiec) oraz Zaczarowany ogród. Niezwykła inwencja melodyczna, barwna i sugestywna orkiestracja oraz specyficzny, oniryczny nastrój tej muzyki sprawiły, że wciąż czaruje ona nowe pokolenia słuchaczy.
Koncert pod batutą szefa artystycznego orkiestry, wybitnego dyrygenta Giancarla Guerrero będzie kulminacją obchodów 75-lecia powstania NFM Filharmonii Wrocławskiej. Zabrzmią atrakcyjne, barwne dzieła autorstwa klasyków XX wieku: Alberta Ginastery, Witolda Lutosławskiego oraz Maurice’a Ravela.
Koncert „Symfoniczna baśń” – piątek – 23 kwietnia 2021 – godz. 19:00 – Narodowe Forum Muzyki – Wrocław
Foto: Łukasz Rajchert
