Stosowanie amantadyny u pacjentów chorych na COVID-19 narusza zbiorowe prawa pacjentów do leczenia zgodnego z aktualną wiedzą medyczną

Nie ma dowodów naukowych, które potwierdzałyby skuteczność amantadyny. Jej stosowanie w przypadku COVID-19 może opóźnić podjęcie właściwego leczenia – mówi Rzecznik Praw Pacjenta Bartłomiej Chmielowiec.

Rzecznik Praw Pacjenta wydał decyzję, w której uznał, że placówka medyczna Optima z Przemyśla, poprzez stosowanie u pacjentów chorych na COVID-19 amantadyny, narusza zbiorowe prawo pacjentów do leczenia zgodnego aktualną wiedzą medyczną. Tym samym decyzja obejmuje zakaz stosowania amantadyny przy leczeniu COVID-19. Zakaz ten obowiązuje do czasu potwierdzenia skuteczności takiego postępowania medycznego w oparciu o wiarygodne i rzetelne dane naukowe.

Postępowanie w tej sprawie Rzecznik Praw Pacjenta wszczął m.in. na podstawie zawiadomienia z Narodowego Funduszu Zdrowia, w którym NFZ podniósł, że stosowanie tej metody nie jest udowodnione naukowo oraz że jej stosowanie może nosić znamiona prowadzenia eksperymentu medycznego bez dochowania wymogów określonych w przepisach prawa. NFZ podniósł także stosowanie u pacjentów przez placówkę medyczną amantadyny w dawkach przekraczających maksymalne dawki przewidziane dla leku oraz stosowanie tego leczenia wobec pacjentów, u których nie przeprowadzono testu w kierunku COVID-19, a więc nie potwierdzono w ogóle zakażenia.

Przed wydaniem decyzji Rzecznik Praw Pacjenta zgromadził bardzo obszerny materiał dowody, w tym opinie i stanowiska:

konsultantów krajowych w dziedzinie chorób zakaźnych oraz w dziedzinie medycyny rodzinnej,
Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych,
Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji,
Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych.

Całość materiału dowodowego, w tym ostanie informacje uzyskane z Agencji Badań Medycznych wskazujące na niezasadność kontynuacji badania klinicznego i brak efektywności amantadyny w badanej populacji, dały podstawy do uznania, że leczenie COVID-19 przy zastosowaniu amantadyny jest niezgodne z aktualną wiedzą medyczną.

Amantadyna nie jest zalecana w leczeniu COVID-19 w żadnych rekomendacjach polskich czy europejskich. Również w wytycznych amerykańskich nie znajdujemy zaleceń stosowania amantadyny przypadku COVID-19. Amantadyna nie jest też zalecana w rekomendacjach WHO. Nie ma obecnie żadnych dowodów naukowych, które potwierdzałyby skuteczność i bezpieczeństwo leczenia COVID-19 przy pomocy amantadyny.

Leczenie amantadyną, poza samą nieskutecznością tej terapii, może nieść ze sobą jeszcze jedno bardzo ważne zagrożenie dla zdrowia i życia pacjentów – dawać pacjentom złudne poczucie skutecznego leczenia, powodując opóźnienie podjęcie skutecznej terapii – mówi Rzecznik Praw Pacjenta Bartłomiej Chmielowiec.

Placówka ma prawo odwołania się od tej decyzji do sądu administracyjnego, niemniej jest ona natychmiastowo wykonalna od samego momentu otrzymania jej przez placówkę. Jako Rzecznik Praw Pacjenta, kierując się troską o bezpieczeństwo i zdrowie pacjentów, nie mogę podjąć innej decyzji niż zakazać stosowania amantadyny do czasu, kiedy badania naukowe potwierdzą jej skuteczność – podsumował Bartłomiej Chmielowiec.