Przy wrocławskim Pomniku Żołnierzy Niezłomnych ruszają projekty edukacyjne organizowane przez Centrum Historii Zajezdnia.
Gdy 8 maja tego roku mjr Wanda Kiałka, żołnierka i łączniczka Armii Krajowej z Wilna, a także powojenna więźniarka Workuty, odsłaniała Pomnik Żołnierzy Niezłomnych na skwerze u zbiegu ulic Dyrekcyjnej, Glinianej i Borowskiej we Wrocławiu, pojawiło się pytanie o działania edukacyjne prowadzone w oparciu o ten monument. Dr Andrzej Jerie, dyrektor Centrum Historii Zajezdnia, podkreślał wówczas, że ten pomnik będzie niemym świadectwem ofiary, którą poniosło całe pokolenie powojenne, a jego największą winą i dramatem było to, że po wojnie nie chciało zgodzić się na porządek przyniesiony do Polski na sowieckich bagnetach. Często znajdowali się oni w sytuacji dramatycznej i bez wyjścia, stojąc przed wyborem: iść do więzienia, poddać się brutalnym śledztwom, być skazanym w procesach politycznych, które najczęściej kończyły się wyrokami śmierci lub dożywotniego więzienia, albo walczyć w lasach, ukrywać się.
Pierwszym będzie otwarte dla wszystkich wydarzenie muzyczno-popularyzatorskie „Śladem Niezłomnych. Opowieść z muzyką w tle”, na które organizatorzy zapraszają już w sobotę 3 sierpnia 2024. Pierwsze spotkanie przy Pomniku Żołnierzy Niezłomnych będzie widowiskiem muzyczno-popularyzatorskim „Śladem Niezłomnych. Opowieść z muzyką w tle”. Przejmujący program artystyczny zaproponowany przez aktorkę Magdalenę Swobodę i muzyka Dariusza Orłowskiego jest przeplataną pieśniami – żołnierskimi okresu wojennego i sybirackimi – opowieścią o żołnierce, łączniczce Armii Krajowej, mjr Wandzie Kiałce. Ta 102-letnia dzielna kobieta, która ponad dwa miesiące temu dokonała odsłonięcia pomnika, podczas II wojny światowej była łączniczką i sanitariuszką 5. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej, a później więźniarką Workuty. Do Polski wróciła dopiero w 1956 roku i zamieszkała we Wrocławiu.
Druga część opowieści będzie prowadzona na wystawie Golgota Wschodu przy ul. Wittiga 10, gdzie odbędzie się specjalne zwiedzanie wystawy. Uczestnicy zapoznają się z dramatem członków konspiracji, którzy byli skazywani wciąż po II wojnie światowej (!) na długoletnią pracę przymusową w głębi ZSRS. Na miejsce spod Pomnika Żołnierzy Niezłomnych osoby wcześniej zapisane zawiezie zajezdniowy Ogórek, czyli zabytkowy Jelcz 043. Pozostałych zapraszamy do skorzystania z transportu miejskiego lub prywatnego.
- Wanda Kiałka (z domu Cejko) urodziła się 15 grudnia 1922 roku w Wilnie, gdzie spędziła swoją młodość. W 1941 r. przystąpiła do partyzantki i w ramach 5. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej służyła jako łączniczka na terenie rodzinnego miasta. W 1944 roku brała udział w operacji „Ostra Brama”, która miała na celu wyzwolenie Wilna przez Armię Krajową. Po zajęciu Wilna przez Sowietów została aresztowana i zesłana do Kaługi na pracę w rolnictwie. Po powrocie w 1945 r., zagrożona ponownym aresztowaniem, dołączyła do partyzantów Sergiusza Kościałkowskiego ,,Fakira”. Pełniła tam funkcję sanitariuszki. Po rozbiciu oddziału przez Sowietów została ponownie aresztowana i skazana na 20 lat katorgi w Workucie. Przebywała tam 11 lat, pracując w bardzo ciężkich warunkach m.in. w kopalni i kamieniołomach. Do Polski wróciła w 1956 roku. Początkowo zamieszkała z rodziną w Bydgoszczy, a następnie we Wrocławiu. 8 maja 2024 r. odsłoniła we Wrocławiu Pomnik Żołnierzy Niezłomnych, poświęcony żołnierzom pierwszej i drugiej konspiracji.
„Śladem Niezłomnych. Opowieść z muzyką w tle” – wydarzenie artystyczne – sobota – 3 sierpnia 2024 – godz. 11:00 – przy Pomniku Żołnierzy Niezłomnych (skwer u zbiegu ulic Dyrekcyjnej, Glinianej i Borowskiej) – Wrocław
