„Siedem ostatnich słów Chrystusa” – rozważania teologiczne na pięciolinii

„Siedem ostatnich słów Chrystusa” dotyczy w istocie zebranych w Ewangeliach siedmiu wypowiedzi Jezusa umierającego na krzyżu.

Owe frazy stały się punktem rozważań nie tylko teologów, ale także tematem muzycznych opracowań kompozytorów działających jeszcze przed Haydnem – m.in. Heinricha Schütza, Christopha Graupnera czy Giovanniego Battisty Pergolesiego. W 1786 roku do kompozytora dotarła informacja o zamówieniu z dalekiego Kadyksu, miasta położonego w hiszpańskiej Andaluzji. Miejscowy duchowny Don José Sáenz de Santa María pragnął, by podczas obrzędów towarzyszących przeżywaniu Wielkiego Piątku w Oratorio de la Santa Cueva, móc oddać się modlitwie i rozmyślaniu nad „siedmioma słowami” przy dźwiękach kompozycji instrumentalnej. Haydn skomponował więc pełne dramatycznej ekspresji dzieło składające się z siedmiu orkiestrowych sonat poprzedzonych introdukcją oraz zakończonych żywiołowym finałem, mającym symbolizować trzęsienie ziemi po śmierci Zbawiciela. Kompozycja odniosła wielki, międzynarodowy sukces – wkrótce wykonana została także w stolicach kulturalnych Europy: Wiedniu, Paryżu i Berlinie. Natchniony triumfem twórca opracował także inne warianty dzieła, koncentrując się głównie na jego obsadzie. Jeden z nich – kompozycja z wykorzystaniem głosów wokalnych – powstał niemal dziesięć lat po pierwotnej prezentacji utworu. Co ciekawe, nie była to zupełnie autorska inicjatywa Haydna, bowiem inspiracją do skomponowania tej wersji była zasłyszana podczas pobytu w bawarskiej Pasawie aranżacja tamtejszego kapelmistrza – Josepha Frieberta. Pobudzony oryginalnym opracowaniem kompozytor postanowił stworzyć nową odsłonę dzieła, która we Wrocławiu zabrzmi w wykonaniu zespołów Narodowego Forum Muzyki.

Podczas koncertu z udziałem Chóru NFM pod kierownictwem artystycznym Lionela Sowa oraz NFM Orkiestry Leopoldinum pod dyrekcją Josepha Swensena zabrzmi monumentalne dzieło jednego z najwybitniejszych twórców swojej epoki, należącego do grona słynnych klasyków wiedeńskich Josepha Haydna.