Od 1 października br. Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpoczął rozpatrywanie wniosków o tzw. dodatek 500+ dla osób niesamodzielnych. Pierwsze wypłaty popłyną na konta klientów już w przyszłym tygodniu.
Do ZUS w całej Polsce wpłynęło prawie 200 tysięcy wniosków, co stanowi około 23% przewidywanego wpływu wniosków. Dziennie średnio wpływa prawie 9 tys. wniosków. Na Dolnym Śląsku w tym samym czasie złożonych zostało 12 043 wniosków, w tym we Wrocławiu 3983, w Wałbrzychu 4732 i w Legnicy 3328. Z szacunków ZUS wynika, że w województwie dolnośląskim wniosek może złożyć 66 121 osób, w tym w Legnicy 14 829, w Wałbrzychu 25 894 i we Wrocławiu 25 397. Na Dolnym Śląsku przyznanych zostało już 1812 dodatków w tym we Wrocławiu 587, w Wałbrzychu 705 i w Legnicy 520.
O dodatek mogą wystąpić osoby, które są niezdolne do samodzielnej egzystencji, i których dochód miesięczny nie przekracza 1600 zł brutto. Obowiązuje zasada złotówka za złotówkę więc, jeśli ktoś ma dochód brutto w wysokości 1500 zł to dostanie 100 zł dodatku a nie 500.
W pierwszych dwóch miesiącach obowiązywania ustawy ZUS ma nie 30, lecz 60 dni na rozpatrzenie wniosku i wydanie decyzji. Na stronie internetowej oraz w salach obsługi klientów jest dostępny wniosek, który należy wypełnić i złożyć w ZUS lub przesłać go pocztą wraz z załączonymi dokumentami związanymi ze stanem zdrowia. Na pytanie: czy orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności uprawnia do świadczenia odpowiedź brzmi „nie”, ponieważ jest to inne orzeczenie, niewymienione w ustawie. Ustawodawca wyraźnie określił, że chodzi o orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji.
Uzyskanie świadczenia uzupełniającego będzie uzależnione od łącznego spełnienia kilku warunków.
- Po pierwsze świadczenie to jest adresowane wyłącznie do osób, które ukończyły 18 lat i są niezdolne do samodzielnej egzystencji.
- Po drugie, świadczenie uzupełniające przysługuje osobom, które nie są uprawnione świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych lub też łączna wysokość „brutto” tych świadczeń, z kwotą wypłacaną przez zagraniczną instytucję właściwą do spraw emerytalno-rentowych nie przekroczy 1600 zł.
- O dodatek mogą ubiegać się także cudzoziemcy, w tym obywatele państw członkowskich UE, legalnie przebywający na terytorium RP. Z tego powodu osoby, które nie mają takiego orzeczenia a złożą wniosek o przyznanie dodatku, po złożeniu wniosku o świadczenie zostaną skierowane na badanie przez lekarza orzecznika ZUS.
- Właściwe orzeczenie musi mieć każdy, w tym również osoby po 75. roku życia, którym z racji wieku automatycznie przyznano dodatek pielęgnacyjny do emerytury lub renty. Szacujemy, że ok. 470 tys. osób pobierających dodatek pielęgnacyjny z racji wieku spełnia kryterium dochodowe. Jednak, aby uzyskać nowe świadczenie, będą one musiały mieć orzeczoną niezdolność do samodzielnej egzystencji.
Co będą musiały zrobić osoby, które nie mają orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji?
- Osoby te będą musiały do wniosku o świadczenie uzupełniające dołączyć dokumentację medyczną oraz inne dokumenty mające znaczenie dla wydania orzeczenia, np. kartę badania profilaktycznego, dokumentację rehabilitacji leczniczej lub zawodowej oraz zaświadczenie o stanie zdrowia (wydane przez lekarza nie wcześniej niż na miesiąc przed złożeniem wniosku).
- Osoby posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnoprawności powinny je także dołączyć do wniosku. Lekarz orzecznik wyda orzeczenie na podstawie dokumentacji dołączonej do wniosku, (która może zostać uzupełniona w szczególności o opinię lekarza konsultanta albo o wyniki badań dodatkowych lub obserwacji szpitalnej) oraz po przeprowadzeniu bezpośredniego badania stanu zdrowia osoby,
w stosunku, do której ma być wydane orzeczenie. - Lekarz orzecznik ZUS będzie mógł wydać orzeczenie również bez bezpośredniego badania stanu zdrowia osoby, w stosunku, do której ma być ono wydane, jeżeli dokumentacja dołączona do wniosku jest wystarczająca do wydania orzeczenia.
Od kiedy ZUS wypłaci pieniądze?
- Świadczenie uzupełniające dla osób niesamodzielnych będzie przysługiwało od miesiąca, w którym został zgłoszony wniosek. Nie będzie miała znaczenia data wydania orzeczenia, pod warunkiem, że lekarz orzecznik stwierdzi, iż w miesiącu złożenia wniosku osoba była już niezdolna do samodzielnej egzystencji.
- Przy ustalaniu wysokości świadczenia obowiązuje zasada „złotówka za złotówkę”. Oznacza to, że nowe świadczenie będzie przysługiwało w wysokości nie wyższej niż 500 zł, przy czym łączna kwota tego świadczenia i innych świadczeń finansowanych ze środków publicznych nie może przekroczyć 1600 zł.
- Zgodnie z tą zasadą uprawnione do świadczenia są również osoby, których suma świadczeń ze środków publicznych zawiera się w przedziale powyżej 1100 zł do 1600 zł. Przykładowo, jeżeli suma tych świadczeń wynosi 1200 zł, to świadczenie uzupełniające zostanie przyznane w kwocie 400 zł. Z kolei, jeśli suma świadczeń ze środków publicznych wynosi 1500 zł, to otrzymamy 100 zł. Przy wypłacaniu świadczenia nie będzie żadnych zaokrągleń – system wyliczy dokładną kwotę świadczenia, np. 324,21 zł.
Jakie dochody będą brane pod uwagę?
- Do kryterium dochodowego będą brane pod uwagę prawie wszystkie pobierane świadczenia od państwa o charakterze innym niż jednorazowy, m.in. emerytury, renty, świadczenia przedemerytalne, świadczenia z pomocy społecznej. Istotne będą także świadczenia emerytalno-rentowe z zagranicy.
Czego nie uwzględnia się przy obliczaniu dochodu?
- Nie będą wliczane świadczenia o charakterze jednorazowym, np. zasiłki socjalne lub zasiłek pogrzebowy. Nie będzie wliczany także zasiłek pielęgnacyjny ani dodatki (np. dodatek kombatancki), dochody z pracy, renty cywilnoprawne, a także – w niektórych przypadkach – renta rodzinna.
- Do dochodu nie będzie wliczana renta rodzinna przyznana po zmarłym rodzicu osobom, które stały się całkowicie niezdolne do pracy przed ukończeniem 16 lat lub przed ukończeniem 25 lat w przypadku kontynuowania nauki.
