Niespójne deklaracje Polaków w sprawie szczepień przeciw COVID-19

Aż 76% ankietowanych w sierpniowym badaniu CBOS mieszkańców Polski zadeklarowało, że przyjęło przynajmniej jedną dawkę szczepionki przeciwko COVID-19, a 33% – jedną lub dwie dawki podstawowe. Prawdziwy odsetek ze szczepieniem podstawowym (jedna lub dwie dawki w zależności od preparatu) w Polsce wynosi niespełna 60%.

Przy czym CBOS pytał o szczepienia osoby dorosłe, zaś w puli w pełni zaszczepionych szczepieniem podstawowym znajdują się też dzieci i młodzież. Nieco więcej niż jedna trzecia ankietowanych zadeklarowała, że poza przyjęciem podstawowego szczepienia, dodatkowo zabezpieczyła się przeciw infekcji SARS-CoV-2, przyjmując dawkę przypominającą szczepionki (trzecią). W rzeczywistości tzw. boostera przyjęło w Polsce mniej niż jedna trzecia uprawnionych (włączając dzieci i młodzież).

Warto przypomnieć, że obecnie wszyscy powyżej 12. roku życia mogą zgłaszać się na szczepienie czwartą dawką. 35%ankietowanych odpowiedziało „zdecydowanie nie” na pytanie o „doszczepienie się”, a 21% – „raczej nie”. Zdecydowanie za przyjęciem dodatkowej dawki opowiedziało się w badaniu 17% ankietowanych.

Sondaż CBOS „Polacy wobec epidemii koronawirusa pod koniec wakacji” opublikowane we wrześniu 2022 zrealizowane zostało w dniach od 14 do 25 sierpnia 2022 roku na próbie liczącej 1043 osoby (w tym: 60% metodą CAPI, 23,3% – CATI i 16,7% – CAWI).

Obawa mieszkańców Polski przed zakażeniem mniejsza

W kontekście obaw zarówno Komisji Europejskiej, WHO, jak i polskiego Ministerstwa Zdrowia nastawienie badanych do kwestii pandemii i ochroną przed SARS-CoV-2 nie budzi optymizmu nie tylko w kwestii niechęci do dodatkowych szczepień.

Większość ankietowanych zadeklarowała, że nie obawia się zakażenia wirusem (57%). Obawy żywiło 42%. Zakażenia bardziej obawiały się kobiety (50%) niż mężczyźni (33%). Deklarowane obawy zależały przede wszystkim od wieku. O ile wśród osób młodych – w wieku między 18 a 24 rokiem życia – obawę przed zakażeniem deklarował zaledwie co dziesiąty badany, o tyle wśród respondentów z grupy 65+ obawy podzielało ponad trzy piąte (62%).

Niespełna połowa respondentów (48%) pozytywnie zaopiniowała covidową politykę rządu, ale niewiele mniejszy odsetek ankietowanych (46%) wystawił jej negatywną notę.

A Komisja Europejska się obawia

Tymczasem zdaniem Komisji Europejskiej należy upowszechnić szczepienia przeciwko COVID 19, m.in. nowymi i dostosowanymi szczepionkami oraz zapewnić wszystkim obywatelom skuteczną ochronę.

Wszystkie państwa członkowskie zniosły większość obostrzeń, a ludność zmęczona pandemią, może zmieniać zachowania. Przetoczyła się letnia fala COVID-19 wywołana przez warianty omikron BA.4 i BA.5. Zmiana zachowań ułatwiła wirusowi szybkie rozprzestrzenianie się w UE. SARS-CoV-2 będzie mutował i nie da się wykluczyć, że w taki sposób, iż będzie przełamywać uzyskaną odporność, łatwiej się rozprzestrzeniać lub powodować poważniejszy przebieg choroby.

Dlatego, zdaniem Komisji państwa członkowskie powinny:

Zwiększyć wskaźnik zaszczepienia – zarówno cyklem szczepień pierwotnych, jak i pierwszą dawką przypominającą – wśród kwalifikujących się osób. Jest to szczególnie ważne w grupach ludności bardziej zagrożonych poważnym przebiegiem choroby oraz w państwach o niższym wskaźniku zaszczepienia. Polska z odsetkiem około 60% zaszczepionej populacji ma tu sporo do zrobienia.
Priorytetowo traktować szczepienia dodatkową dawką przypominającą wśród określonych grup ludności, szczególnie osób powyżej 60 roku życia oraz innych kwalifikujących się osób w każdym wieku, zagrożonych poważnym przebiegiem choroby.
Połączyć kampanie szczepień przeciwko COVID-19 i grypie oraz uzupełnić szczepienia regularnie aktualizowanym, jasnym przekazem informacyjnym uwzględniającym rozwój sytuacji epidemiologicznej oraz spostrzeżenia na temat zachowań i opinii społecznych.
Zapewnić jasne informowanie obywateli o korzyściach wynikających ze szczepień.

Szczepionki przeciwko wariantowi Omikron

1 września, na podstawie zalecenia Europejskiej Agencji Leków, Komisja zatwierdziła w UE dostosowane szczepionki przeciwko wariantowi omikron opracowane przez firmy BioNTech-Pfizer i Moderna.

Państwa członkowskie powinny nadal koordynować w skali całej UE swoje działania przygotowawcze w obliczu kolejnej fali oraz dalsze wprowadzanie programów szczepień. Jeśli podejmiemy działania już dziś, złagodzimy presję na systemy opieki zdrowotnej, zakłócenia gospodarki i wyzwania stojące przed społeczeństwem w przyszłości – oświadczyłwiceprzewodniczący ds. promowania naszego europejskiego stylu życia Margaritis Schinas.

Z kolei komisarz ds. zdrowia i bezpieczeństwa żywności Stella Kyriakides podkreśliła, najwyższym priorytetem powinno być zniwelowanie luk we wskaźnikach zaszczepienia. Ponadto należy monitorować rozwój wirusa, opracować strategie ponownego wprowadzania w razie potrzeby skutecznych środków ochrony zdrowia publicznego oraz wzmocnienie zdolności systemów opieki zdrowotnej.

Zdaniem KE wszystkie państwa członkowskie powinny być gotowe do ponownego wprowadzenia środków ochrony zdrowia publicznego opartych na jasno określonych wartościach progowych. Państwa członkowskie zachęca się także do połączenia sił w celu zebrania aktualnych dowodów na temat przewlekłego COVID-19 oraz do poprawy wyszkolenia pracowników służby zdrowia w celu łatwiejszego rozpoznawania zespołu post-COVID-19, szczególnie w podstawowej opiece zdrowotnej.

Można się zaszczepić czwartą dawką

Punkty szczepień czekają na chętnych na czwartą dawkę szczepionki przeciwko COVID-19.

Mogą ją przyjmować co do zasady wszystkie zdrowe w dniu szczepienia osoby powyżej 12. roku życia, a od przyjęcia ostatniej dawki minęło co najmniej trzy miesiące. Jak informuje Ministerstwo Zdrowia, od dnia 16 września 2022 r. w punktach szczepień są dostępne szczepionki mRNA o zaktualizowanym składzie, dzięki czemu dają ochronę przed wariantem Omikron. Mogą je przyjąć wyłącznie osoby, które były już zaszczepione szczepieniem podstawowym lub podstawowym i jedną dawką przypominającą, o ile w danym punkcie szczepień są one dostępne (pacjent nie ma możliwości samodzielnej decyzji w kwestii wyboru preparatu). Resort informuje, że w przypadku dostępności różnych preparatów mRNA, jako dawka przypominająca powinna być wybrana szczepionka działająca na wariant Omikron.

Natomiast w sytuacji, jeżeli zaktualizowany preparat do szczepień przypominających jest niedostępny, należy użyć szczepionkę oryginalną Comirnaty (Pfizer-BioNTech) lub Spikevax (Moderna) w połowie dawki, wybierając preferencyjnie preparat, którym zrealizowano szczepienie podstawowe lub pierwszą dawkę przypominającą.

Ministerstwo Zdrowia w komunikacie zastrzega, że priorytetowo szczepieniami przypominającymi powinny być objęte osoby, które:

ukończyły 60 lat,
ukończyły 12 lat z zaburzeniami odporności,
ukończyły 12 lat z chorobami przewlekłymi i są obarczone ryzykiem ciężkiego przebiegu COVID-19 lub pogorszeniem choroby przewlekłej,
mają w służbie zdrowia bezpośredni kontakt z pacjentami lub materiałem zakaźnym lub są narażone na zakażenie wirusem SARS-CoV-2.

Co z tymi, którzy podejmą decyzję o przyjęciu pierwszej dawki przypominającej? Mogą być im podane, w zależności od dostępności, zarówno szczepionki przeciwko wariantowi Omikron, jak i te, które były wcześniej stosowane.

Jak zapisać się na szczepienie przeciw COVID-19?

Do wyboru są cztery sposoby

Bezpłatna infolinia 989 – działa od 7.00 do 20.00; trzeba do rozmowy przygotować numer PESEL,
Rejestracja online poprzez e-Rejestrację na portalu gov.pl; w tym przypadku musisz dysponować profilem zaufanym,
Wizyta w dowolnym punkcie szczepień (włączając apteki),
Poprzez mojeIKP.