2020 rok okazał się przełomowym dla podwórka przy ulicy Ruskiej 46. Trzy miejskie instytucje połączyły siły i środki, by przywrócić mu dawny blask i nadać wyjątkowy tytuł miejskiego hubu kulturalnego.
Ogromny potencjał tej części miasta, zarówno społeczny, jak i turystyczny, był wskazywany przez mieszkańców i mieszkanki Wrocławia od lat. Mieszczące się w niemal samym centrum miasta podwórko przyciągało osoby kreatywne i twórcze swoim wyjątkowym klimatem i otwartością. W lokalach, których okna wychodziły na dziedziniec Ruskiej 46, zaczęły funkcjonować pracownie artystyczne, teatry, galerie sztuki.
Zadania, jakim było zaproszenie do współpracy wszystkich zainteresowanych losem podwórka, podjęło się w ubiegłych latach miasto Wrocław. Chcemy, aby podwórko pełniło role centrotwórcze – mówi dyrektor departamentu spraw społecznych w Urzędzie Miasta Bartłomiej Świerczewski. To szczególnie trudne zadanie, bo musimy pogodzić jego lokalność i wpływ na osoby zamieszkujące w okolicę, ze swoistą sławą miejsca i dużą odwiedzalnością przez mieszkańców z innych części Wrocławia oraz turystów. Priorytetem są dla nas na pewno mieszkańcy. Na ich dobrostanie też nam bardzo zależy – stąd realizowany etapami remont podwórka obok pasażu – dodaje.
Rola Strefy Kultury Wrocław jako gospodarza podwórka polega nie tylko na budowaniu sieci współpracy między mieszkańcami, a instytucjami i artystami pracującymi przy Ruskiej 46, ale także na programowaniu działań kulturalnych i społecznych pod tym adresem. Jak zaznacza dyrektorka działu programowego Strefy Kultury Wrocław Dominika Kawalerowicz: To miejsce spotkań zarówno zawodowych, jak i prywatnych, w którym za dnia znaleźć można informacje o organizacjach, instytucjach i pracowniach artystycznych działających w podwórku, a wieczorem wziąć udział w wernisażu, pokazie filmowym, czy warsztatach. Odpowiadając na charakter podwórka, Recepcja proponuje Państwu między innymi koncerty najlepszych polskich zespołów i wydarzenia dotyczące takich dziedzin jak design i grafika użytkowa.
Wszystkie wydarzenia organizowane w podwórku przez Strefę Kultury Wrocław odbywają się według standardów wypracowanych wraz z Zarządem Zasobu Komunalnego Wrocławia. Jesteśmy na etapie opracowywania w ścisłej współpracy ze Strefą Kultury Wrocław procedur formalnych dotyczących udostępniania tej przestrzeni w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa zarówno uczestnikom wydarzeń, jak i stałym użytkownikom kompleksu Ruska 46. Zarząd Zasobu Komunalnego jako zarządca obiektu ogranicza swoją rolę do opracowania i podania wytycznych dotyczących bezpieczeństwa użytkowania jakie organizatorzy takich wydarzeń muszą spełnić dla zachowania odpowiednich warunków technicznych, przeciwpożarowych i sanitarnych, szczególnie ważnych w dobie pandemii.
Niezmiernie ważne dla funkcjonowania podwórza jako hubu kulturalnego jest również możliwie jak największe ograniczenie uciążliwości generowanych wydarzeń dla mieszkańców sąsiadujących nieruchomości, co jest zrozumiałe dla wszystkich instytucji zaangażowanych – zapewnia kierowniczka działu lokali użytkowych ZZK Magdalena Nawara i akcentuje bezpieczeństwo i szacunek do sąsiadów jako jeden z priorytetów działalności podwórka.
Renowacji, umożliwiającej nowe otwarcie Ruskiej 46, podjął się Zarząd Zasobu Komunalnego Wrocławia. Odnowiono nawierzchnię z kamiennego bruku oraz zadbano o jej odpowiednie odwodnienie. Wyeksponowano strefy wejść do budynku i lokali bezpośrednio z podwórza. Oprócz tego mocno ograniczono możliwość wjazdu i parkowania w przestrzeni podwórza, tak, aby uwolnić je od funkcji parkingu. Prace remontowe nie ominęły również Galerii Neonów. Jak dodaje Magdalena Nawara: Uruchomiono na stałe zasilanie odnowionych neonów na elewacjach, które po zmierzchu nadają podwórzu niepowtarzalnego klimatu. Ruska 46 stała się jednym z najbardziej atrakcyjnych turystycznie punktów w mieście. Jej przestrzeń może służyć wspólnym inicjatywom organizacji i artystów działających pod tym adresem.
Zgromadzoną przez Strefę Kultury Wrocław wiedzę o społeczności Ruskiej 46 oraz znanej w całej Polsce galerii neonów znaleźć można od niedawna również w internecie, pod adresem www.ruska46.pl. Ta strona internetowa jest wizytówką zarówno całego podwórka, jak i każdego podmiotu działającego w jego ramach. Z łatwością znajdziecie na niej Państwo informacje i kontakt do 40 instytucji możliwych do znalezienia na planie Ruskiej 46. Witryna prezentuje także najjaśniejszą kolekcję sztuki we Wrocławiu – 30 eksponatów galerii neonów. Strona internetowa uzupełniona została przez ulotkę – mapę podwórka. Znaleźć można ją w punktach informacji turystycznej, instytucjach kultury i lokalach gastronomicznych w całym Wrocławiu.
W roku 2005 Tomasz Kosmalski kupił swój pierwszy neon – przeznaczony na złom szyld sklepu cukierniczego. Szybko okazało się, że kolejne świetlne reklamy znikają z ulic Wrocławia niemal z dnia na dzień.
Po „Cukierniczym” przyszedł więc czas na następne: sklepowe i kinowe, z dworców i zakładów przemysłowych.
Tak powstała fundacja Neon Side Wrocław, której misją jest ratowanie historycznych reklam świetlnych przed zniszczeniem. W 2014 roku, po latach starań dzięki współpracy Neon Side i Gminy Wrocław, udało się stworzyć miejsce, w którym neony z lat 60. i 70. wraz z innymi historycznymi formami reklamy można podziwiać na co dzień.
Wybór lokalizacji galerii nie był przypadkowy – w tym miejscu funkcjonowało nieistniejące już przedsiębiorstwo Reklama, które od połowy lat 60. XX wieku było największym producentem neonów na Dolnym Śląsku.
W ten sposób historia zatoczyła koło i „emerytowane” świetlne reklamy wróciły do miejsca, w którym powstawały.
Podwórko Ruska 46 jest wyjątkowym miejscem, służącym działaniom artystycznym i aktywnościom kulturalnym. Stanowi siedzibę wielu artystów, muzyków, organizacji, stowarzyszeń, fundacji, instytucji działających w różnorodnych dziedzinach kultury (m.in. TIFF Center, Małe Instrumenty, Karbido i Kormorany, Studio BWA, Atelier Ceramiczne Tyc- Klekot, Art Brut, Teatr Ad Spectatores, CUKR, Surowiec, Strefa Kultury Wrocław i wiele innych). Ruska 46 to przestrzeń wyjątkowa i eksperymentalna, także ze względu na model zarządzania przestrzenią.
Poprzez: strefakultury.pl Foto: Michał Nawrtoniak / Marcin Szczygieł
