#MiejscaKultury Dolnego Śląska – Zamek Książ w Wałbrzychu

Pierwszy – Malbork, drugi – Wawel, trzeci? Zamek Książ w Wałbrzychu! Obiekt ten plasuje się na podium w rankingu największych zamków w Polsce. Ten przepiękny kompleks zlokalizowany na Pogórzu Wałbrzyskim, będący częścią Książańskiego Parku Krajobrazowego to #MiejsceKulturyDolnegoŚląska dobrze znane turystom nie tylko z całej Polski, ale też z Europy.

Dzieje wałbrzyskiego zamku

Według legend nawiązujących do dziejów piastowskich, na zamku Książ pierwszą warownię miał postawić w X wieku rycerz o imieniu Funkenstein. Natomiast pierwsza pisemna wzmianka o Zamku pojawia się pod koniec XIII wieku. W latach 1288-1292 budowano na tym terenie jeden z wielu zamków obronnych księcia świdnicko-jaworskiego Bolka I Surowego o ważnym znaczeniu strategicznym. Obiekt uważano za „klucz do Śląska”. Budowla wyróżniała się spośród innych nie tylko dogodnym położeniem, ale i malowniczą lokalizacją w sercu lasów.

Początki Zamku Książ to czasy bardzo burzliwe. Obiekt nieustannie przechodził w ręce coraz to nowych właścicieli – należał do różnych państw, a podczas licznych wojen toczonych na tym terenie ponosił szkody i zniszczenia. 

Nowy, pozytywny rozdział w historii Zamku rozpoczął się w 1509 roku, kiedy zakupił go Conrad I von Hoberg. Po otrzymaniu Zamku na własność, blisko sto lat później, ród Hochbergowie utrzymali go w posiadaniu przez kolejne trzy wieki, stając się jednym z najbardziej wpływowych i najbogatszych rodów pruskich.

Dawna siedziba rodu von Hochberg do dziś nosi znamiona czasów arystokratycznych: zamkowe bramy strzeżone są przez królewskie lwy, szeroki Dziedziniec Honorowy otaczają posągi mitologicznych bogów, a fasada Książa wygląda jak bajeczna rezydencja. 

Warto również wspomnieć, że Zamek Książ ma jednak drugą twarz, mroczną i nieprzeniknioną. Uznaje się go za jeden z najbardziej tajemniczych obiektów na Starym Kontynencie. Nie poznano ostatecznego celu nazistowskich przebudów, wiadomo jednak, że Adolf Hitler, chciał zaadaptować zamek na swoją Główną Kwaterę. Wykopana rękami więźniów sieć tuneli pod zamkiem obrosła już mgłą legend i teorii spiskowych.

Więcej na temat historii Zamku wraz z osią czasową i wyszczególnieniem konkretnych władców można przeczytać TUTAJ

Architektura Zamku Książ

Wałbrzyski zamek, który jest trzecim co do wielkości tego typu obiektem w Polsce (po Zamku w Malborku i Zamku Królewskim na Wawelu) to zarazem największy zamek na Dolnym Śląsku. Znajduje się on na Szlaku Zamków Piastowskich w okolicy malowniczych lasów nad rzeką Pełcznicą, która należy do dorzecza Odry. Obiekt posiada ponad 400 pomieszczeń i jest niewątpliwie jedną z najpopularniejszych turystycznych wizytówek naszego województwa. 

Zamek ulokowany jest na urwistym skalnym masywie, na wysokości 395 m n.p.m. Głównym elementem górnego zamku jest czworoboczna wieża. Uwagę zwraca również zabudowa obwodu obronnego z dziedzińcem na dłuższej osi zamku. Brama wjazdowa poprzedzona wykutą w skale fosą prowadzi do zamku dolnego otoczonego murem, wzmocnionym cylindrycznymi basztami.

W aktualnej barokowo-neorenesansowej bryle zamku trudno jest odnaleźć pierwotny wygląd z czasów średniowiecza. Jednak najlepiej dostrzegalnym elementem z tej epoki jest wieża główna.

Zamek Książ obecnie

Od 1991 r. obiektem zarządza Spółka Zamek Książ w Wałbrzychu. Aktualnie oprócz wielu ciekawych wystaw i wydarzeń, które odbywają się na terenie kompleksu, niewątpliwą atrakcją jest przez wielu uznawany jest za najpiękniejszy – Taras Wodny – jeden z dziesięciu tarasów otaczających Zamek na różnych poziomach. Współczesną postać uzyskały w trakcie ich układania w pierwszej połowie XX wieku. 

Taras Wodny znajduje się poniżej tarasu środkowego, z którym połączony jest kamiennymi schodkami. W dwóch zewnętrznych narożnikach zlokalizowane są niewielkie kamienne baszty o czterech bokach, pokryte ceramicznymi dachami. Odwiedzający wałbrzyski skarb architektury mogą podziwiać 27 czynnych fontann, otoczonych kompozycjami z bukszpanu. To właśnie po tym tarasie biegała zakochana Elżbieta Starostecka jako Stefcia Rudecka w „Trędowatej”.

Zamek Książ każdego roku odwiedza ponad 300 tysięcy turystów, głównie za sprawą „Festiwalu Kwiatów i Sztuki”, na który w ciągu kilku dni przybywa nawet do 100 tysięcy osób. Wydarzenie powróciło na Zamek po „covidowej” przerwie i wciąż cieszy się wielką popularnością w regionie i nie tylko.

Opracowanie na podstawie: www.ksiaz.walbrzych.pl, polska-org.pl, www.polska.travel.pl