Mia100 Mostów: Mosty Uniwersyteckie

Zapraszamy na dziesiątą odsłonę cyklu Mia100 Mostów, która przybliży Wam wiszące budowle będące wizytówką nazywanej potocznie miastem stu mostów stolicy Dolnego Śląska. Dziś przedstawimy Wam historię Mostów Uniwersyteckich, które zdobią Wrocław od blisko 200 lat!

Mosty Uniwersyteckie to w rzeczywistości zespół dwóch obiektów, które przechodzą nad Odrą Południową i Północną. Ich nazwa odnosi się rzecz jasna do Uniwersytetu Wrocławskiego, blisko którego się mieszczą. Przed 1945 rokiem, niemiecka nazwa brzmiała Universitäts Brücke.

Pierwszy z nich – południowy – swój przyczółek umiejscowiony ma na wprost przejazdu bramnego w budynku Uniwersytetu Wrocławskiego. W tym miejscu łączy się ulica Grodzka z placem Uniwersyteckim, a także ulicą Kuźniczą. Drugi z nich – północny – swój przyczółek ma na skrajnym wschodnim cyplu Kępy Mieszczańskiej. Razem tworzą jeden, długi most o łącznej długości 161 metrów i szerokości 19 metrów. Na powierzchni mostów przebiega dwukierunkowa jezdnia przedzielona dwutorową linią tramwajową.

Pierwsze wzmianki o przeprawie wodnej w tym rejonie miasta możemy znaleźć w dokumentach pochodzących z XIII wieku. W jednym z tekstów z 1397 roku jest mowa o Pons Viadri – moście Odrzańskim, który nazwany został w ten sposób od Bramy Odrzańskiej, która znajduje się na wylocie ulicy Odrzańskiej. Most zaczynał się w pobliżu bramy, a jego przebieg był nieco inny niż współczesnych Mostów Uniwersyteckich. Jego południowy przyczółek był zdecydowanie bardziej na zachód niż obecnie – w rejonie ulicy Więziennej. Północna część kończyła się mniej więcej w tym samym miejscu – w okolicach ulic Strażniczej oraz Drobnera.

W tamtych czasach Kępa Mieszczańska, przez którą przebiegają mosty, nie sięgała aż tak daleko na wschód, jak obecnie. W związku z tym ówczesny most Odrzański był jednoczęściową konstrukcją, która przebiegała wzdłuż całej szerokości Odry. Drewniany most przeżył wiele powodzi przez stulecia swojego istnienia. Wielokrotnie był odtwarzany i przebudowywany. W międzyczasie zmieniała się też jego nazwa – były to między innymi “Środkowy” i “Długi”.

W latach 1867-1869, gdy Wrocław leżał w granicach administracyjnych Królestwa Prus, na podstawie projektu miejskiego radcy budowlanego – Alexandra Kaumanna – wybudowano nowe, stalowe mosty, które nazwano mostami Uniwersyteckimi. Były to konstrukcje o kratowych przęsłach oparte na solidnych, kamiennych podporach. Te mosty są bezpośrednimi poprzednikami ówczesnych mostów Uniwersyteckich.

XIX-wieczne stalowe przeprawy zostały rozebrane podczas ich przebudowy w latach 1933-34. Na ich postawach położono nowe, znacznie szersze (około dwukrotnie) obiekty. Na czas remontu utworzono także tymczasowy drewniany most tramwajowo-pieszy, który przebiegał w bezpośrednim sąsiedztwie przebudowywanych przepraw.

Około 10 lat po oddaniu nowych mostów Uniwersyteckich do użytku znacznie ucierpiały one podczas oblężenia Festung Breslau, jak zresztą niemal każdy most, który wisiał wtedy nad wrocławskimi rzekami. Naprawa trwała dość długo i ponownie wróciły do życia dopiero w 1947 roku.

Współcześnie również przechodzą co jakiś czas renowacje. W 1992 roku odbył się duży remont generalny, a w 2016 roku wyremontowano zasłużone tory tramwajowe – na obu stronach mostu. Warto dodać, że podczas powodzi tysiąclecia w 1997 roku mosty nie ucierpiały i nie wymagały przebudowy.

Mia100 Mostów to cykl poświęcony wrocławskim budowlom, które pozwalają na przetransportowanie się przez liczne rzeki przepływające przez stolicę Dolnego Śląska. Następne rozdziały cyklu będą ukazywać się w każdą niedzielę o godzinie 10:00. Zachęcamy również do przeczytania pozostałych tekstów z tej serii.