W mitologii greckiej Prometeusz był jednym z tytanów. Ze względu na wykradzenie bogom ognia i przekazanie go ludziom uznawano go za opiekuna rzemiosł i symbol postępu. Nic dziwnego, że jego postać okazała się inspirująca dla Ludwiga van Beethovena, który poświęcił mu swoje jedyne dzieło baletowe, zatytułowane „Twory Prometeusza”.
Wystawiono je po raz pierwszy w 1801 roku w wiedeńskim Burgtheater. Podczas koncertu zabrzmi orkiestrowy wstęp do tego utworu. „IV Koncert fortepianowy G-dur” Beethovena to kompozycja, którą zaprezentowano w 1807 roku podczas prywatnego koncertu w posiadłości patrona artysty, księcia Franza Josepha von Lobkowitza. Publiczność miała okazję posłuchać go rok później w Theater an der Wien podczas niezwykłego koncertu. Prawykonano wtedy także V i VI Symfonię oraz Fantazję chóralną, a kompozytor podjął się zagrania partii solowej. Niedługo później jego słuch pogorszył się tak bardzo, że okazało się, że był to jego ostatni publiczny występ w charakterze pianisty. Chociaż „Koncert G-dur” jest dziełem lekkim i lirycznym, to zawiera wiele rewolucyjnych elementów, jak prezentacja głównego materiału przez fortepian, a nie przez orkiestrę, co dotychczas miało miejsce w koncertach instrumentalnych. W drugiej części gwałtowne wejścia smyczków przeciwstawione są łagodnej i lirycznej partii fortepianu. Narracja stopniowo uspokaja się, a jeden z wczesnych biografów kompozytora porównał ten fragment do obrazu Orfeusza poskramiającego dzikie bestie.
Drugą część koncertu otworzy dostojny, surowy wstęp do „Parsifala”, który okazał się ostatnim ukończonym utworem Richarda Wagnera. Kompozytor nie nazwał go zresztą operą ani dramatem muzycznym, a uroczystym misterium scenicznym. Preludium zawiera kilka elementów powracających w dalszym rozwoju akcji dzieła. Jednym z nich jest motyw symbolizujący Graala, będący cytatem z Drezdeńskiego amen, melodii liturgicznej, którą Wagner darzył wielkim sentymentem. Pojawia się ona także w dwóch innych jego utworach – w „Zakazie miłości” oraz w „Tannhäuserze”.
W finalne koncertu artyści zaprezentują jednoczęściową „VII Symfonię C-dur” Jeana Sibeliusa z 1924 roku. Do najbardziej charakterystycznych elementów tej kompozycji należy uroczysty temat grany przez puzony, nazywany „tematem Aino”. Sibeliusa fascynowała twórczość Wagnera, a zaraz na początku tego utworu pojawia się aluzja do jednej z jego powszechnie rozpoznawanych kompozycji – Tristana i Izoldy.
Koncert Georgijs Osokins i NFM Filharmonia Wrocławska – piątek – 20 października 2023 – godz. 19:00 – Narodowe Forum Muzyki – Wrocław
