Kobiety i mężczyźni przed wojną – portrety postmodernistyczne

Z punktu widzenia znawcy i historyka sztuki Janusz Gałuszka to artysta postmodernistyczny, w którego twórczości dostrzegalne są wpływy malarstwa francuskiego: Pierre’a Bonnarda, Henri’ego Matisse’a, fowistów i art deco.

Jednak laik oglądający wystawę „Kobiety i mężczyźni przed wojną” powiedziałby zapewne, że jest to rodzaj malarstwa historycznego, nie tyle w sensie prezentowania scen historycznych, ile z powodu niemal namacalnego związku z pamięcią. Nie tą patetyczną, narodową, ale tą najbardziej osobistą, gdzie historia jest jedynie tłem dla wspomnień.

Dobór wywoływanych z pamięci obrazów-wspomnień również dokonuje się wg osobistego klucza. Znajdujemy tu sceny z Czterech pancernych i psa, ze Stawki większej niż życie, ale też z zupełnie innych bajek: Jaja węża Bergmana, zwyczajnej sytuacji zapamiętanej przez wrażliwego obserwatora dorastającego w Polsce lat 80., czy wreszcie z dawno temu przyśnionego snu…

Gałuszka tworzy malarstwo nieco oniryczne, oparte na kolorze i rozmytej formie. Oglądamy obrazy tak jak pamiętamy sny: jakby zasnute mgłą, niemal pozbawione detali, fragmenty niepamiętanej rankiem narracji, pospiesznie rzucone na płótno plamy koloru niczym szkice malarskie do jakiegoś większego dzieła. Jak trafnie ujął to Wojciech Albański, świat na obrazach Gałuszki jest piękny tak jak świat w Kronice wypadków miłosnych Wajdy, bo oglądamy go „w świetle wspomnienia”.

Warto jednak pamiętać, że ów pośpiech i fragmentaryczność obrazowania to tylko pozory, element kreacji artystycznej autora, jego całkowicie świadomy wybór. Malarstwo Gałuszki prezentuje najwyższy poziom warsztatowego wtajemniczenia. Zwodząc (i uwodząc) odbiorcę pozornym niedbalstwem, pośpiechem i łatwością obrazowania, artysta opiera swoje prace na wyrafinowanej kolorystyce i dogłębnie przemyślanej kompozycji.