„Kiedy zmienia się opowieść, zmienia się świat” – założenia programowe Fundacji Olgi Tokarczuk

„Przyszłość”, „Równość”, „Twórczość” i „Czułość” to cztery filary działalności programowej Fundacji Olgi Tokarczuk, która zainaugurowano we Wrocławiu w rocznicę przyznania pisarce Nagrody Nobla.

„Kiedy zmienia się opowieść, zmienia się świat” to cytat z mowy noblowskiej Olgi Tokarczuk, który przyświeca misji powołanej przez nią Fundacji. Wyznacza także najważniejsze wartości i działania programowe.

Fundacja inauguruje działalność mocnym akcentem. W ramach projektu „Ex-centrum”, z inicjatywy Olgi Tokarczuk, artyści, naukowcy i kuratorzy podejmą próbę zaprojektowania nowego świata. Odrzucając rutynę myślenia, przyjrzą się takim pojęciom jak uniwersalność, po-wolność, solidarność, neo-ekonomia czy duchowość. Agnieszka Holland, Marian Turski, Anda Rottenberg, Ewa Bińczyk, Urszula Zajączkowska i Zbigniew Mikołejko zaproponują – zgodnie z najlepszymi tradycjami futurologii – nowe pojęcia dla opisania zbliżającej się zmiany. Teksty zaproszonych gości będą publikowane w tygodniku „Polityka”, a ich rozmowy rejestrowane i emitowane w Internecie. Zwieńczeniem cyklu stanie się książka z wyborem tekstów.

Zgodnie z przesłaniem własnego manifesto, a także hasłem „Zaprojektuj przyszłość świata. Zaprojektuj swoją przyszłość!” Fundacja planuje szereg działań wspierających edukację i twórczość kobiet. W ramach programu „Kosmiczna odyseja” dziewczęta w wieku od 14 do 18 lat będą mogły otrzymać stypendium na realizację indywidualnego projektu, z którym wiążą swoją przyszłość artystyczną, naukową lub zawodową. W planach Fundacji jest również program rezydencji dla scenarzystek 40+. „What if women made films…” ma stworzyć korzystne okoliczności dla debiutu lub ponownego „debiutu” dla kobiet po czterdziestym roku życia. Rezydentki – przy wsparciu mentorskim – będą pracować nad scenariuszem – adaptacją wybranego dzieła literackiego. W efekcie ich pracy powstanie dokument gotowy do zaprezentowania branży filmowej.

W willi przy Krzyckiej 29 – przyszłej siedzibie Fundacji – wystartuje także „Własny pokój” – program międzynarodowych rezydencji dla ludzi pióra, w tym pisarzy, scenarzystów, reporterów, tłumaczy czy naukowców. Stypendia przyznawane będą na projekty, które pokażą nowe punkty widzenia, przyczynią się do zmiany narracji, poruszą tematy feministyczne, futurystyczne, wolnościowe, prozwierzęce i ekologiczne. Wybrani twórcy otrzymają możliwość kilkutygodniowego pobytu we Wrocławiu. Programy stypendialne i rezydencyjne Fundacji zaplanowane są na 2021 rok.

W rocznicę przyznania Oldze Tokarczuk Nagrody Nobla, we współpracy z Fundacją Powszechnego Czytania, Wrocławskim Domem Literatury oraz Wrocławiem i Krakowem – Miastami Literatury UNESCO, Fundacja rusza z programem edukacyjnym „Jak zdobyć Nagrodę Nobla?”, na który złoży się szereg działań: od konkursów dla uczniów, poprzez scenariusze lekcji i materiały dydaktyczne dla nauczycieli, do wydania poradnika z dobrymi praktykami czytelniczymi. Szkołom, które zechcą wprowadzić do swoich programów działania kształtujące nawyk czytania, Fundacja przyzna tytuł „Szkoły przyjaznej przyszłym Noblistom”. We współpracy ze Stowarzyszeniem Wikimedia Polska powstanie również otwarte repozytorium scenariuszy lekcji, zarejestrowanych zajęć oraz materiałów dydaktycznych i inspiracji dla nauczycieli dotyczących m.in. Nagrody Nobla oraz twórczości Olgi Tokarczuk.

Nie można patrzeć na człowieka w oderwaniu od środowiska i jego wzajemnych relacji z innymi żywymi istotami. Niezbędna jest czułość. Debatą „Prawo ludzi/prawa zwierząt” (11 października) Fundacja otwiera cykl dyskusji wokół praw zwierząt, ich etycznego traktowania, istniejących i postulowanych regulacji prawnych, a także konieczności korekty naszych przyzwyczajeń i wyborów dietetycznych w XXI wieku. – Cykl zatytułowany „Zezwierzęcej” przewrotnie wzywa do zezwierzęcania się, abyśmy mogli spojrzeć na prawa zwierząt, ich sytuację oraz postulat zmiany diety na roślinną „ze zwierzęcej perspektywy”, z perspektywy świata widzianego jako całość – wyjaśnia Izabella Kaluta, wiceprezeska Fundacji. Kolejne debaty odbywać się będą co miesiąc wokół opublikowanych w Polsce książek prozwierzęcych (m.in. „Porozmawiajmy o jedzeniu zwierząt” Michaela Huemera, „Zoopolis” Sue Donaldson i Willa Kymlicki, „Jak stworzyć wegański świat” Tobiasa Leenaerta).

Przyszłą siedzibą Fundacji jest willa Marii i Tymoteusza Karpowiczów zlokalizowana na Krzyckiej 29 we Wrocławiu. Wybudowana została w 1928 roku na działce należącej wcześniej do wybitnego wrocławskiego architekta, projektanta Spółdzielczego Domu Handlowego „Feniks”, Georga Schneidera. Miejsce wkrótce stanie się domem rezydencyjnym. – Z domu, z którego wyjechali w świat prawie wszyscy jego mieszkańcy, chcemy stworzyć miejsce, do którego cały świat będzie przyjeżdżał – mówi Izabella Kaluta. Willę czeka gruntowny remont, ale już teraz – na chwilę – otwiera swoje drzwi dla odwiedzających. 6 i 8 października odbędą się tu spacery performatywne przygotowane przez studentów wrocławskiej filii Akademii Sztuk Teatralnych, które pozwolą wyobrazić sobie życie byłych mieszkańców Krzyckiej 29. W planach jest także projekt „W moim domu mieszkał…”, w ramach którego Fundacja – wspólnie z rezydentami wrocławskiej dzielnicy Krzyki – odkrywać będzie historie tutejszych willi.

W związku z rocznicą przyznania Oldze Tokarczuk Nagrody Nobla wersja cyfrowa jej dzieł zostanie zdeponowana w „Bibliotece Końca Świata”, która powstała obok „Spichlerza Końca Świata”, magazynu z nasionami gromadzonymi na wypadek katastrofy na Spitsbergenie. W wiecznej zmarzlinie na największej wyspie archipelagu Svalbard powoli powstaje cyfrowa wersja literackiego dorobku ludzkości. Dzieła są zapisywane w specjalnej technice na rolkach taśm światłoczułych, znacznie trwalszych od wszelkich znanych nośników pamięci, które mogą przetrwać ponad 500 lat. Jeśli archiwa narodowe ulegną zniszczeniu, najważniejsze dzieła ludzkości będzie można odzyskać ze spitsbergeńskiej biblioteki.

• Fundacja Olgi Tokarczuk została założona w marcu 2020.

• Jej celem jest wspieranie kultury i sztuki polskiej oraz światowej, w Polsce i za granicą, jak również promocja i wspieranie szeroko pojętej ochrony praw człowieka, demokracji, społeczeństwa obywatelskiego, swobód obywatelskich, środowiska, przeciwdziałanie dyskryminacji, wspieranie praw kobiet oraz promocja i wspieranie wszechstronnego rozwoju Polski, w szczególności Wrocławia i Dolnego Śląska.

• W skład Rady Fundacji wchodzą: Irek Grin (Przewodniczący Rady), Agnieszka Holland i Olga Tokarczuk. Zarząd Fundacji tworzą: Grzegorz Zygadło, Izabella Kaluta i Zbyszko Fingas.

Więcej informacji:

www.fundacjaolgitokarczuk.org
https://literatura.wroclaw.pl/fundacja-olgi-tokarczuk/

www.instagram.com/tokarczuk_olga
www.facebook.com/FundacjaOlgiTokarczuk

Relacja i foto: biuro prasowe UM Wrocław