Wrocławskie Fakty

WIDEO

WYWIAD

FELIETON

POLITYKA

KONTAKT

SZUKAJ

Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
  • Aktualności
    • Wrocław
    • Dolny Śląsk
  • Polityka
  • Na sygnale
  • Wrocławskie Fakty TV
  • Sport
  • Kultura
  • Komunikacja i Rozkład Jazdy
  • Zdrowie
Wrocławskie Fakty
  • Aktualności
    • Wrocław
    • Dolny Śląsk
  • Polityka
  • Na sygnale
  • Wrocławskie Fakty TV
  • Sport
  • Kultura
  • Komunikacja i Rozkład Jazdy
  • Zdrowie
Wrocławskie Fakty
Home Blisko Wrocławia

Jedna nekropolia, ale tak naprawdę trzy. Historia Cmentarza Grabiszyńskiego

KK przez KK
30 października 2022
w Blisko Wrocławia, Wiadomości, Wrocław
0
Jedna nekropolia, ale tak naprawdę trzy. Historia Cmentarza Grabiszyńskiego

fot. Kamil Turek

Opowiadaliśmy wam już o Cmentarzu Osobowickim oraz Żołnierzy Polskich na Wzgórzu Oporowskim. Teraz nadszedł czas na bezpośredniego sąsiada tego drugiego. Dlaczego Cmentarz Grabiszyński to tak naprawdę trzy nekropolie, co ma on wspólnego z komunistyczną propagandą i jak to możliwe że w Parku Grabiszyńskim szybciej niż grzyby znajdzie się nagrobki?

To co dziś nazywamy Cmentarzem Grabiszyńskim to jedynie wycinek znacznie większej nekropolii. Konkretniej mówiąc jest to jedna z trzech części oryginalnego terenu tego żalnika. Aby dowiedzieć się o co chodzi, musimy cofnąć się do czasów przedwojennych i to nie tylko przed drugą wojną światową, ale też pierwszą, gdy Wrocław zwał się Breslau i był częścią wpierw Królestwa Prus, a potem Cesarstwa Niemieckiego. Pierwotny Cmentarz Grabiszyński jest niemalże tak samo stary jak Osobowicki. Założono go w 1868 roku, a ten drugi ledwie rok wcześniej. Między ulicami Hallera, Romera i Grabiszyńską postawiono kaplicę autorstwa Carla Zimmermanna, niemieckiego architekta, który jest głównym projektantem m.in. wieży ciśnień przy ul. Na Grobli, czy przedwojennego placu Konigsplatz (obecnie pl. Jana Pawła II). Była ona punktem centralnym tej nekropolii.

Dokładnie 13 lat później, w 1881 roku powstał Cmentarz Grbiszyński II. Jego kaplica była autorstwa architekta Kesslera i została poświęcona pamięci Karoliny Gierth. To ta, której używa się do dziś. Bowiem to właśnie ta część oryginalnego Grabiszyńskiego do teraz pełni rolę cmentarza. To tam co roku we Wszystkich Świętych udają się tysiące wrocławian. Na kolejną znaczną rozbudowę, nekropolia czekała do czasów I wojny światowej, a dokładnie do 1916 roku. Cmentarz Grabiszyński III posiadał przede wszystkim krematorium zaprojektowane przez Richarda Konwiarza, tego samego który projektował Stadion Olimpijski. Oprócz tego powstał tam też m.in. cmentarz żołnierzy włoskich zmarłych w niewoli niemieckiej po pierwszej wojnie.

Komuniści i szacunek do zmarłych? Jak najbardziej. No chyba że byli Niemcami

Jak to się zatem stało, że dziś zamiast trzech części użytkowana jest tylko jedna? To w zdecydowanej większości jest „zasługa” komunistów. Gdy po drugiej wojnie światowej Breslau stało się Wrocławiem, nowe władze naszego kraju postanowiły bardzo mocno zadbać, by dawne poniemieckie tereny stały się w pełni polskie. Wiązało się to przede wszystkim z kompletnym zaoraniem niemieckich korzeni miast, w tym obecnej stolicy Dolnego Śląska. Co natomiast w ich oczach było symbolem przedwojennych czasów? Cmentarze właśnie i dziesiątki tysięcy niemieckich nagrobków. Dlatego po 1945 zaczęło się masowe likwidowanie miejsc spoczynku dawnych mieszkańców. Nikt za specjalnie nie przejmował się szacunkiem do zmarłych czy tym, że bezcześci się mnóstwo zwłok. One musiały zniknąć. Do dziś na olbrzymim Cmentarzu Osobowickim zachowało się ich około 40. Cmentarze Grabiszyńskie czekał podobny los. Wyglądało to tak:

  • Na pierwszy ogień poszła najstarsza część nekropolii. Jakkolwiek to nie zabrzmi, z nią było zdecydowanie najłatwiej. Oblężenie Festung Breslau w trakcie wojny bardzo uderzyło w tą część cmentarza. Kaplica została zniszczona i większość nagrobków też. Po kapitulacji nikogo już tam nie chowano, miejsce to niszczało z roku na rok, aż w 1963 roku postanowiono je zlikwidować i uczynić częścią Parku Grabiszyńskiego. Zmieniono układ alej oraz usunięto większość pozostałości nagrobkowych.
  • Jako druga usunięta została najmłodsza część cmentarza. Jedyne co się z niej ostało to obecny Cmentarz Żołnierzy Włoskich we Wrocławiu (ten otwarty w 1927 roku) oraz mała kwatera grobów dziecięcych, którą dziś znajdziemy blisko pętli tramwajowej. Trudno stwierdzić to drugie to efekt tego, iż ktoś z komunistycznego rządu uznał, że akurat dzieci lepiej pozostawić w spokoju, czy może to zwykły przypadek. Tak czy inaczej tamte tereny to dziś także Park Grabiszyński, a także Wzgórze Oporowskie, gdzie znajduje się Cmentarz Żołnierzy Polskich. Dawne krematorium Richarda Konwiarza zostało rozebrane, bo pochówek urnowy w Polsce nie cieszył się popularnością.
  • Jako ostatni pozostał ten środkowy z cmentarnego „rodzeństwa” na Grabiszynie. Ta część użytkowana jest do dziś, chociaż oczywiście niemieckich pozostałości pozostało niewiele, bo komuniści byli bardzo skuteczni w ich usuwaniu. Dziś leżą tam m.in. legendarny koszykarz Adam Wójcik, były redaktor naczelny Gazety Wrocławskiej (w jego czasach Robotniczej) Andrzej Bułat czy założyciel Wydawnictwa Dolnośląskiego Andrzej Adamus.

Tak właśnie przedstawia się historia Cmentarza Grabiszyńskiego. Chociaż tak właściwie to cmentarzy. Spora część obecnego Parku Grabiszyńskiego to dawne niemieckie nekropolie. Osoby lubiące wieczorne spacery po tym miejscu mogą bez zawahania stwierdzić, że chodzili po cmentarzu w ciemnościach. Choć komuniści bardzo chcieli wszystko wymazać, udało im się jedynie większościowo. W tym parku dalej można znaleźć stare, niemieckie nagrobki lub ich pozostałości. Czy takie potraktowanie ich było właściwe? Z całą pewnością nie, bo zniszczono mnóstwo miejsc spoczynku, a zmarłych nie godzi się tak traktować, niezależnie skąd pochodzili. Nawet jeżeli można zrozumieć, że nastawienie do narodu niemieckiego po wojnie było słusznie wrogie. Tak czy inaczej, Wrocław ma i będzie zawsze miał zagraniczne korzenie, a Cmentarz Grabiszyński oraz jego historia, doskonale o tym świadczą.

Tagi: Cmentarz GrabiszyńskiCmentarz Żołnierzy Polskich na Wzgórzu OporowskimCmentarz Żołnierzy Włoskichcmentarzewrocław
UdostępnijUdostępnijUdostępnij
Poprzedni wpis

Ivan Djurdjević daje Śląskowi szanse na wyjście z beznadziei. Czy doczekaliśmy się trenera na lata? [FELIETON]

Następny wpis

Śląsk nie wypadł za Burtę. Remis z Siarką Tarnobrzeg

Następny wpis

Śląsk nie wypadł za Burtę. Remis z Siarką Tarnobrzeg

Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Zobacz jeszcze

  • Najnowsze
  • Komentowane
  • Popularne
Niebawem przejedziemy całą

Niebawem przejedziemy całą Wschodnią Obwodnicą Wrocławia?

1 lipca 2025
Odkryj Wrocław z innej bajki

Odkryj Wrocław z innej bajki – ruszają wakacyjne spacery z…

3 lipca 2025
Galeria w Galerii na wirtualnej trasie

„Galeria w Galerii” na wirtualnej trasie – we Wrocławiu zainaugurowano cyfrowy pokaz „Drogi do Jerozolimy”

2 lipca 2025
Nowy zielony zakątek we

Nowy zielony zakątek we Wrocławiu otwarty

27 czerwca 2025
Futbolowe emocje wracają

Futbolowe emocje wracają na Stadion Olimpijski

4 lipca 2025
ZDiUM zmienia organizację

ZDiUM zmienia organizację ruchu na ulicach Moniuszki i Śniadeckich – od 5 lipca 2025

4 lipca 2025
Pierwszy pokój w Hampton

Pierwszy pokój w Hampton by Hilton Wrocław Airport już gotowy

4 lipca 2025
Wakacyjna balanga na

Wakacyjna balanga na pl. Wolności

4 lipca 2025

Reklama

timcatering katering

Ostatnie aktualności

Futbolowe emocje wracają
Sport

Futbolowe emocje wracają na Stadion Olimpijski

4 lipca 2025
ZDiUM zmienia organizację
Na sygnale

ZDiUM zmienia organizację ruchu na ulicach Moniuszki i Śniadeckich – od 5 lipca 2025

4 lipca 2025
Pierwszy pokój w Hampton
Biznes

Pierwszy pokój w Hampton by Hilton Wrocław Airport już gotowy

4 lipca 2025
Wakacyjna balanga na
Inne

Wakacyjna balanga na pl. Wolności

4 lipca 2025
Adam Maciejczyk Chcemy przełamywać
Dolny Śląsk

Adam Maciejczyk: „Chcemy przełamywać bariery. Nie tylko bólu…”

4 lipca 2025
Ponad 1000 meczów
Sport

Ponad 1000 meczów i tysiące spełnionych dziecięcych marzeń

3 lipca 2025

WrocławskieFakty.pl - wiarygodne informacje z Wrocławia i regionu. Sprawdzone fakty i opinie.

Social Media

Polityka prywatności
Kontakt

Kategorie

  • Biznes
  • Blisko Wrocławia
  • Długołęka
  • Dolny Śląsk
  • Dzieje się
  • Edukacja
  • Felieton
  • Handel
  • Inne
  • Komunikacja i Rozkład Jazdy
  • Kultura
  • Na sygnale
  • Oświadczenie
  • Polityka
  • Rozkład Jazdy
  • Sport
  • Syców
  • Ważne
  • Wiadomości
  • Wideo/Galerie
  • Wrocław
  • Wywiad
  • Zdrowie

Ostatnie aktualności

Futbolowe emocje wracają

Futbolowe emocje wracają na Stadion Olimpijski

4 lipca 2025
ZDiUM zmienia organizację

ZDiUM zmienia organizację ruchu na ulicach Moniuszki i Śniadeckich – od 5 lipca 2025

4 lipca 2025
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
  • Aktualności
    • Wrocław
    • Dolny Śląsk
  • Polityka
  • Na sygnale
  • Wrocławskie Fakty TV
  • Sport
  • Kultura
  • Komunikacja i Rozkład Jazdy
  • Zdrowie

© 2022 WroclawskieFakty.pl

Drogi użytkowniku
Po zapoznaniu się z niniejszą informacją, poprzez kliknięcie na „Przejdź do serwisu” lub zamknięcie tego okna zgadzasz się na to, aby Twoje dane osobowe były przetwarzane
w taki sposób jaki został omówiony w regulaminie oraz niniejszej polityce (https://wroclawskiefakty.pl/polityka-prywatnosci)

PRZEJDŹ DO SERWISU
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are as essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
SAVE & ACCEPT