Statystyki pokazują, że udary mózgu stają się coraz większym problemem zdrowotnym w naszej populacji, szczególnie wśród młodszych dorosłych. Specjaliści zwracają uwagę, że prawie 4500 Dolnoślązaków rocznie zostaje dotkniętych udarem.
Eksperci Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu udzielają pomocy coraz większej liczbie pacjentów po wystąpieniu udaru, również z użyciem nowoczesnych metod leczenia jak trombektomia. Ryzyko wystąpienia udaru wzrasta, gdy u danej osoby występują choroby cywilizacyjne takie jak cukrzyca, nadciśnienie i otyłość.
Objawy udaru są bardzo różnorodne. Mogą obejmować zaburzenia widzenia, mowy, niedowłady, zaburzenia równowagi, wszystko w zależności od tego, gdzie dojdzie do uszkodzenia. Objawy na ogół pojawiają się nagle. Pojawienie się któregoś z nich powinno zawsze zaniepokoić nas samych i skłonić do szukania pomocy, a w przypadku rodziny i osób z otoczenia zmobilizować do podjęcia interwencji i udzielenia pierwszej pomocy bez zbędnej zwłoki. W przypadku zagrożenia zdrowia lub życia ważna jest natychmiastowa reakcja. Procedurą umożliwiającą ratowanie życia i zwiększającą szansę na ograniczenie szkód powstałych w wyniku udaru jest trombektomia, czyli zabieg polegający na udrażnianiu zatkanych naczyń. USK we Wrocławiu uczestniczy w programie pilotażowym tej metody.
Najsilniejszym czynnikiem ryzyka, na który mamy wpływ jest nadciśnienie tętnicze. Trzeba regularnie mierzyć ciśnienie i stosować leki na nadciśnienie tętnicze. Cukrzycę też możemy kontrolować. Zaburzenia lipidowe, cholesterol. W przypadku już rozwiniętej miażdżycy tętnic możemy stosować odpowiednie leki i też okresowo kontrolować, jaki jest stan naczyń. Migotanie przedsionków to jest domena kardiologów, ale w takim przypadku powinniśmy regularnie odwiedzać poradnię kardiologiczną, monitorować stan serca i stosować zalecane leki.
Trombektomia polega na odtykaniu naczyń za pomocą cewnika. Działa to trochę jak odkurzacz. To metoda zarezerwowana dla tej części pacjentów, u których stwierdzimy, że udar jest w wynikiem niedrożności dużego naczynia. Bo do takiego naczynia jesteśmy w stanie dostać się cewnikami. Robią to radiolodzy interwencyjni. Na terenie Dolnego Śląska są dwa ośrodki realizujące trombektomię w ramach programu pilotażowego, aczkolwiek chęć do rozwijania tej techniki jest sygnalizowana w wielu ośrodkach – mówi dr Marta Nowakowska-Kotas z Kliniki Neurologii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu, konsultant wojewódzki w dziedzinie neurologii.
Zaniedbanie profilaktyki może mieć bardzo negatywne skutki. Kluczowe jest dbanie o swoje zdrowie i regularność w leczeniu chorób, w szczególności nadciśnienia, cukrzycy i otyłości. Potwierdza to dr n. med. Anna Szymańska-Chabowska, wskazując, że nadciśnienie tętnicze jest głównym i jednym z najważniejszych czynników ryzyka udaru mózgu i zawału serca. Udar to jest jedno z najgorszych powikłań nadciśnienia, ponieważ nie znam takiej drugiej choroby, która w tak krótkim czasie inwalidyzuje pacjentów.
Z osoby w pełni sprawnej, w pełni zdolnej do samodzielnego życia udar mózgowy czyni osobę zdaną na opiekę innych ludzi. To jest najbardziej niekorzystny scenariusz. Nadciśnienie tętnicze nie jest jedynym czynnikiem ryzyka. Oczywiście miażdżyca, palenie papierosów, zaburzenia gospodarki cholesterolowej, to wszystko również wpływa na zachorowalność i ryzyko wystąpienia udaru mózgowego – podkreśla hipertensjolog z Kliniki Chorób Wewnętrznych, Zawodowych, Nadciśnienia Tętniczego i Onkologii Klinicznej Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu dr Anna Szymańska-Chabowska.
Statystycznie nadciśnienie tętnicze przoduje wśród czynników powodujących udary mózgu. Zadbajmy o monitorowanie naszego ciśnienia, zarówno samodzielnie, jak i podczas wizyt u lekarza. Pamiętajmy, że leczenie nadciśnienia nie ogranicza się tylko do farmakoterapii. Musimy również stosować metody leczenia niefarmakologicznego. Za farmakoterapią, czyli za leczeniem nadciśnienia tabletkami musi pójść również zmiana naszego stylu życia, zmiana nawyków żywieniowych, większa aktywność fizyczna, zaprzestanie palenia papierosów. Wszelkiego rodzaju napoje energetyzujące, środki psychoaktywne to są również nie klasyczne, ale coraz powszechniej występujące w społeczeństwie czynniki ryzyka –dodaje dr Anna Szymańska-Chabowska.
W tej kwestii wypowiedziało się także Europejskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego. Zakwalifikowało ono do grupy tzw. niekorzystnych regulatorów ciśnienia tętniczego następujące czynniki: zanieczyszczenie powietrza, nadmierny hałas i ekstremalne zmiany temperatury.
Do profilaktyki zachęca także dr hab. Katarzyna Madziarska. Wskazuje na związek między cukrzycą a ryzykiem udaru, gdyż cukrzyca podobnie jak nadciśnienie, hiperlipidemia czy palenie papierosów jest jednym z czynników ryzyka udaru. Gdy mówimy o cukrzycy, musimy przede wszystkim skupić się na ogólnej populacji pacjentów z tą chorobą. Wiadomo, że 90% z nich to osoby z cukrzycą typu 2, a dodatkowo 30% z tej grupy to pacjenci, którzy przekroczyli 65 rok życia. To jest grupa, która ma już zmiany naczyniowe, zarówno mikroangiopatii, jak i makroangiopatii. Zmiany cukrzycowe typu makroangiopatii, czyli uszkodzenia dużych naczyń, są jednym z czynników ryzyka udarów i zawałów.
Patrząc na pacjentów i epidemiologię udarów, 80% z nich to udary niedokrwienne spowodowane miażdżycą, a miażdżyca jest często wynikiem niewyrównanej cukrzycy. Istnieje więc ścisły związek między tymi dwiema chorobami. To przede wszystkim asymetria twarzy, zaburzenia widzenia, zaburzenia równowagi, zaburzenia mowy czy jakaś dysfunkcja jednej z kończyn, to są objawy, które mogą świadczyć, że coś się dzieje w ośrodkowym układzie nerwowym, że mogło dojść do jakiegoś przejściowego niedokrwienia. U pacjentów z cukrzycą takim objawem, który też może sugerować udar jest hipoglikemia, więc należy przede wszystkim bardzo szybko interweniować – mówi dr hab. Katarzyna Madziarska, prof. UMW, kierownik Kliniki Diabetologii i Chorób Wewnętrznych USK.
- W przypadku pacjentów, którzy już mają objawy udaru, przede wszystkim istotny jest dobrze zebrany wywiad.
- Informacja o chorobach współistniejących, w tym cukrzycy, niejednokrotnie bardzo szybko prowadzi do rozpoznania czy przynajmniej do ustalenia przyczyny zdarzenia i umożliwia podjęcie szybkiej interwencji.
Poprzez: us.wroc.pl / Foto: M. Sagan-Nowicka Grafika: pixabay.com
