Działajmy na korzyść krajobrazu – nikt nie chce żyć wśród wszechobecnej brzydoty

Od 2016 roku trwa kampania społeczna „Krajobraz Mojego Miasta”, której celem jest walka z wszechobecnymi zjawiskami, które obrazowo nazwać można „betonozą” i „reklamozą”.

Jak krajobraz polskich miast ocenia wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego, Generalny Konserwator Zabytków prof. IH PAN Magdalena Gawin?

Pani minister, czy według pani polskie miasta wyglądają dobrze? Czy krajobraz Polski jest przyjazny?

prof. Magdalena Gawin: Polska jest piękna, ale pod względem estetyki przestrzeni publicznej w niektórych miastach nadal jest wiele do zmiany. W miejscach reprezentacyjnych, zwłaszcza na rynkach, brakuje zieleni – przyjezdnych witają zabetonowane place, a zabytkowe budynki często są zasłonięte przez szpecące reklamy.

Stąd potrzeba stworzenia kampanii?

Tak, kampania „Krajobraz Mojego Miasta” przypomina samorządom, że dysponują skutecznymi narzędziami do wprowadzenia niezbędnych zmian. Społecznościom uświadamia natomiast, że mogą wywierać wpływ na lokalne władze, wzywając do realizowania konkretnych działań. Choć ostateczne decyzje należą do tych władz, konieczne jest podejmowanie wspólnych społecznych działań, by Polska była coraz piękniejsza.

A jak wg pani minister powinny wyglądać miasta?

Miasta powinny być zadbane, przyjazne, pełne zieleni. W Polsce na 954 miasta przypada tylko 37 parków kulturowych, które porządkują przestrzeń i czynią z niej miejsce przyjazne mieszkańcom. Tak skromna liczba pokazuje, że pomimo wypracowanych narzędzi władze samorządowe nie potrafią lub nie chcą objąć ochroną i opieką tego, co jest wartościowe: krajobrazu kulturowego i naszego dziedzictwa.

Ma pani minister obawy, że przyszłe pokolenia będą żyły otoczone „betonozą”?

Niestety mam takie obawy. Stąd moje wytyczne, których celem jest przeciwdziałanie eliminacji zieleni i brukowaniu rynków polskich miast. Pierwsze wytyczne sformułowałam w 2019 roku, powtórzyłam je w rozszerzonej formie 2021 roku. Jednak działania realizowane na poziomie centralnym muszą znaleźć wydźwięk na poziomie lokalnym.

Jak pani minister widzi zatem przyszłość krajobrazu polskich miast?

Dzięki takim kampaniom jak „Krajobraz Mojego Miasta” zwiększa się świadomość społeczna, czego efekty zaczynają być widoczne. Jeżeli zwiększy się również zaangażowanie samorządów w dbałość o urodę naszych miast, jest nadzieja, że będzie lepiej.

Jestem przekonana, że nikt nie chce żyć wśród betonu, wśród mnóstwa reklam i wszechobecnej brzydoty. Możemy to zmienić i dlatego do wszystkich kieruję gorącą prośbę: dbajmy o krajobraz naszych miast i wsi, działajmy na jego korzyść!

Kampania społeczna „Krajobraz Mojego Miasta” została zainaugurowana w 2016 roku przez Narodowy Instytut Dziedzictwa. Celem kampanii „Krajobraz Mojego Miasta” jest zwiększenie świadomości społecznej dotyczącej krajobrazu kulturowego i potrzeby jego ochrony. Krajobraz miejski ma niebagatelne znaczenie dla jakości życia codziennego mieszkańców i wpływa na atrakcyjność turystyczną miast. Stanowi pole międzypokoleniowego dialogu, jest tłem dla ważnych wydarzeń i przemian społecznych oraz przestrzenią o dużym znaczeniu dla dziedzictwa regionu.

Narodowy Instytut Dziedzictwa to państwowa instytucja kultury, będąca eksperckim i opiniodawczym wsparciem dla Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Misją NID jest tworzenie podstaw dla zrównoważonej ochrony dziedzictwa kulturowego w celu jego zachowania dla przyszłych pokoleń poprzez wyznaczanie i upowszechnianie standardów ochrony oraz konserwacji zabytków, kształtowanie świadomości społecznej w zakresie wartości i zachowania dziedzictwa kulturowego, a także gromadzenie i upowszechnianie wiedzy o dziedzictwie. Instytut, realizując swoje zadania statutowe, uznaje, że zarówno zabytki, jak i niematerialny dorobek kulturowy poprzednich pokoleń są świadectwem naszej przeszłości i jako ważna część naszego dziedzictwa mogą stanowić trwały fundament wspólnej przyszłości i zrównoważonego rozwoju naszej ojczyzny.