Co gdyby powódź tysiąclecia się powtórzyła? Warszawa i Wrocław zabezpieczają się na wypadek ulew

W tym roku obchodzimy 25. rocznicę „powodzi tysiąclecia”. Była to największa katastrofa naturalna w powojennej Polsce. W wyniku niżu z obfitymi opadami deszczu i ogromnej powodzi na jego skutek, w samej Polsce zginęło 56 osób, a woda zniszczyła i uszkodziła 680 tys. mieszkań i domów.

Przez ostatnie ćwierćwiecze nasz klimat znacząco się zmienił. Upalne i suche lata, deszczowe zimy z dodatnimi temperaturami, porywisty wiatr, gradobicia i powodzie… Anomalia pogodowe stały się naszą codziennością, a postępujące zmiany klimatyczne nie napawają optymizmem na przyszłość.

Największym wyzwaniem dla miast staje się adaptacja do skutków zmian klimatu. Właśnie dlatego duże polskie miasta zabezpieczają się na wypadek ulewnych deszczy. Warszawa już kilka lat temu wybudowała zbiorniki retencyjne stanowiące wsparcie w przypadku intensywnych opadów deszczu. We Wrocławiu tego typu projekt właśnie został oddany do użytku.

W lipcu 1997 roku południowo-zachodnią Polskę, ale także Czechy, wschodnią część Niemiec, a nawet miejscowo Słowację i Austrię, nawiedził niż z obfitymi opadami deszczu, które skutkowały ogromną powodzią.

Woda uszkodziła 2 proc. powierzchni kraju, a łączną wartość szkód strat oszacowano na 12 mld zł. Z kolei w całej środkowej Europie wartość szkód oszacowano na 3,5 mld dol.

Szczęśliwie, od tego czasu Polska nie doświadczyła już powodzi na taką skalę. Największym wyzwaniem dla miast stała się natomiast adaptacja do skutków zmian klimatu.

Naukowcy są zgodni – w przyszłości w wielu regionach zwiększy się częstotliwość i intensywność ekstremalnych zjawisk pogodowych i klimatycznych. Z jednej strony czekają nas fale upałów i susze, z drugiej – obfite i nagłe opady atmosferyczne. Już dziś obserwujemy anomalia pogodowe, kiedy w ciągu 2-3 godzin na danym terenie spada taka ilość opadu, jaka jest prognozowana dla całego miesiąca. Jak radzić sobie z takimi zjawiskami?

Warszawa i Wrocław przecierają szlaki

Choć nie mamy wpływu na wielkość opadów ani na siłę żywiołu, to zdecydowanie możemy się zabezpieczyć przed skutkami ulew i ewentualnymi podtopieniami. Warszawa i Wrocław znalazły na nie odpowiedź – są nią powstałe zbiorniki retencyjne.

– Retencja sztuczna w naszym przypadku polega na magazynowaniu ścieków pogody deszczowej w przeznaczonych do tego zbiornikach. Ma ona szczególne znaczenie w przypadku okresowego załamania pogody i ulewnych deszczy. Retencja wody z opadu atmosferycznego odciąża pracę oczyszczalni ścieków, która w sytuacji nawalnych deszczy nie jest w stanie uzdatnić nadmiarowej liczby dopływających ścieków w tak szybkim tempie. Jednocześnie dzięki zbiornikom retencyjnym intensywny opad stanowi mniejsze ryzyko podtopień ulic, piwnic czy parkingów podziemnych. Wykorzystanie zbiorników korzystnie wpłynie także na środowisko, zwłaszcza rzekę Odrę – mówi Witold Ziomek, Prezes Zarządu MPWiK S.A. we Wrocławiu.

W Warszawie już kilka lat temu, na terenie oczyszczalni ścieków „Czajka”, powstał zbiornik retencyjny. Ma on pojemność 80 tys. m3, a więc ponad 20 basenów olimpijskich i gromadzi nadmiar wód opadowych dopływających do oczyszczalni w trakcie intensywnych opadów. Teraz w stronę dużej retencji zwrócił się także i Wrocław.

Wrocławskie MPWiK postawiło na budowę 4 zbiorników retencyjnych. Na osiedlu Popowice powstały zbiorniki o łącznej pojemności 60 tys. m3. Aktualnie projekt jest na finalizacji i niebawem zostanie oddany do użytku. Przez gromadzenie wody z nadmiarowych opadów atmosferycznych nad miastem, usprawnią one pracę oczyszczalni Wrocławskiej Oczyszczalni Ścieków na Janówku i ochronią Odrę przed bezpośrednim napływem ścieków.

– Co roku wiele regionów Polski mierzy się z ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi. Zdaje się, że do nawalnych deszczy i podtopień przyszło się nam już przyzwyczaić. Chroniąc zasoby wodne – ich czystość – i zabezpieczając nasze społeczności przed lokalnymi podtopieniami, zwróćmy uwagę na gospodarowanie ściekami oraz sposoby ich oczyszczania i gromadzenia. Lokalne samorządy powinny brać przykład z Warszawy i Wrocławia, miast, które dostrzegły potencjał w retencjonowaniu wody opadowej. Systemy zarządzania wodami opadowymi ograniczają w dużym stopniu zużycie energii elektrycznej w oczyszczalniach ścieków oraz chronią ludność przed powodziami – mówi Rafał Bonter, Prezes Xylem Water Solutions Polska.

Duża retencja w praktyce

Warto podkreślić, że sam zbiornik do retencji nie wystarczy. W praktyce jest to cała instalacja, której ważnymi elementami są przepompownie złożone z licznych pomp, kolektory doprowadzające wodę i inne zaawansowane technicznie urządzenia, które umożliwiają swobodny przepływ wody w obie strony. Niezbędne jest również oprogramowanie – sprawny system sterowania, który pozwala służbom MPWiK reagować w czasie rzeczywistym bądź z wyprzedzeniem, np. w obliczu prognozowanych ulewnych deszczy.

Do wrocławskiej instalacji swoje pompy dostarczył Xylem, wiodące przedsiębiorstwo, zajmujące się rozwojem innowacyjnych technologii wodnych. Zainstalowane zostały 4 pompy zatapialne Flygt CP 3602 o średnicy przyłącza Dn 600 i mocy 215 kw, po jednej w każdym zbiorniku. Poza pompami Xylem dostarczył moduł sterujący MAS 711 do monitoringu pracy wszystkich 4 pomp. Inwestor wybrał urządzenia Xylem, ponieważ spełniały zapisy projektowe i zostały wskazane przez użytkownika.

Inwestycja realizowana we Wrocławiu wyposażona będzie dodatkowo m.in. w moduły sterujące do monitoringu pracy pomp i szereg czujników: drgań, przecieków oraz temperatury uzwojeń i łożyska. Te zastosowane innowacyjne technologie służą temu, by obiekt funkcjonował sprawnie i niezawodnie.

materiał prasowy xylem Let's Solve Water