Choroba Parkinsona – rozmowy o wyzwaniach związanych z diagnostyką i leczeniem już 11 kwietnia w USK Wrocław

W związku z przypadającym 11 kwietnia Światowym Dniem Choroby Parkinsona Uniwersytecki Szpital Kliniczny we Wrocławiu organizuje bezpłatne konsultacje i warsztaty w budynku głównym szpitala przy ul. Borowskiej 213. Do udziału szczególnie zapraszane są osoby z podejrzeniem lub zmagające się z chorobą Parkinsona oraz ich opiekunowie. W wydarzeniu udział wezmą również Dolnośląski Oddział Wojewódzki NFZ oraz Fundacja DKMS.

Choroba Parkinsona jest zwyrodnieniem układu nerwowego, manifestującym się głównie objawami ruchowymi takimi jak m.in. spowolnienie, sztywność mięśniowa oraz drżenie spoczynkowe. Jak zauważają dr Katarzyna Markowska i prof. Sławomir Budrewicz, nie ogranicza się jednak tylko do aspektów ruchowych – charakteryzuje się również objawami wegetatywnymi i psychicznymi (zaparcia, zaburzenia oddawania moczu, hipotonia tętnicza, a także depresja czy otępienie). Zarówno objawy ruchowe, jak i psychiczne mają istotny wpływ na jakość życia chorego.

Obserwując dynamiczny wzrost liczby chorych, eksperci mówią o „pandemii” tej choroby, z prognozowanym podwojeniem liczby zachorowań do 2040 roku. Problem ten dotyczy nie tylko starszych pacjentów (3% osób po 80. roku życia), ale także, poprzez konieczność zaangażowania opiekunów rodzinnych oraz innych osób z najbliższego otoczenia, staje się wyzwaniem społecznym i medycznym, wymagającym kompleksowych rozwiązań.

Rozpoznanie i leczenie

Proces diagnozy choroby Parkinsona, jak wskazuje prof. UMW, kierownik Kliniki Neurologii USK we Wrocławiu dr hab. Sławomir Budrewicz, opiera się głównie na obserwacji objawów klinicznych i reakcji chorego na leczenie lewodopą, a rozpoznanie może być często utrudnione przez brak specyficznych badań dodatkowych. Jednocześnie szybka diagnoza jest kluczowa dla wczesnego rozpoczęcia terapii, która w początkowym etapie może znacząco poprawić jakość życia pacjentów. Leczenie na wczesnym etapie choroby skupia się na leczeniu farmakologicznym, z czasem może wymagać zastosowania zaawansowanych metod, takich jak głęboka stymulacja mózgu (tzw. DBS) czy terapie infuzyjne. Oba te aspekty – diagnoza i leczenie – podkreślają potrzebę stałej opieki medycznej i dostosowania terapii do indywidualnych potrzeb pacjenta. Mimo dostępności nowatorskich terapii, ciągle poszukiwane są nowe metody leczenia, by lepiej zarządzać objawami choroby i poprawić jakość życia pacjentów.

Rozpoznanie choroby Parkinsona jest ustalane na podstawie objawów klinicznych. Mamy kryteria opracowane przez grupę ekspertów w 2015 roku. Na ich podstawie opieramy naszą diagnozę. Patrzymy na objawy kliniczne, które występują u pacjenta. W kryteriach zawarte są też objawy, które nie powinny występować u chorego. Niestety nie dysponujemy obecnie żadnym badaniem diagnostycznym, na podstawie którego moglibyśmy ustalić jednoznacznie rozpoznanie. Wykonywanie badań takich jak tomografia czy rezonans magnetyczny służy nam do różnicowania lub wykluczenia choroby – mówi dr hab. Sławomir Budrewicz, prof. UMW.

Przyszłość leczenia

Pomimo wyzwań związanych z diagnozowaniem i leczeniem choroby Parkinsona, ciągły rozwój medycyny i nowe podejścia terapeutyczne dają nadzieję na lepsze jutro dla pacjentów. Aktywność fizyczna, odpowiednia dieta oraz wsparcie rehabilitacyjne są zalecane dla poprawy jakości życia osób cierpiących na tę chorobę.

Podstawą leczenia choroby Parkinsona jest farmakoterapia. W początkowym okresie choroby, tzw. miesiącu miodowym, pod wpływem leków stan chorego znacząco poprawia się, następuje wyraźne zmniejszenie objawów ruchowych choroby. Niestety, wraz z upływem czasu, efekty leczenia stają się mniej spektakularne. Chorzy wkraczają w tzw. okres zaawansowanej choroby Parkinsona. Pojawiają się powikłania ruchowe i pozaruchowe. Na tym etapie kluczowe dla poprawy sprawności chorego okazują się przyrządowe formy terapii, m.in. leczenie operacyjne metodą głębokiej stymulacji mózgu oraz tzw. metody infuzyjne z wykorzystaniem pomp, m.in. pompa do podawania Duodopy lub apomorfiny. Bardzo ważne jest także wspomagające leczenie rehabilitacyjne, które powinno być prowadzone już od początku choroby w kontekście podtrzymania dobrej sprawności chorego.

Obecnie procedowana jest nowa metoda podniesienia komfortu życia chorych, tj. możliwość podawania lewodopy podskórnie. Procedura będzie polegać na wykorzystaniu pompy, która przez całą dobę będzie podawać preparat pacjentowi przez powłoki skórne, zapewniając odpowiedni poziom dopaminy w układzie nerwowym, co będzie bardzo korzystne dla chorego, jeżeli chodzi o zmniejszenie objawów ruchowych choroby, także w godzinach nocnych – wyjaśnia prof. Sławomir Budrewicz.

Ścieżka diagnostyczna pacjenta

W Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym we Wrocławiu działa skoordynowany ośrodek opieki nad pacjentami z chorobami neurozwyrodnieniowymi. Punktem pierwszego kontaktu pacjenta ze specjalistą jest Poradnia choroby Parkinsona i innych zaburzeń ruchowych USK. To tutaj na wizycie kwalifikacyjnej weryfikowana jest diagnoza i planowana indywidualna ścieżka diagnostyczno – terapeutyczna pacjenta. Ośrodek, już od ponad 5 lat realizuje aktywnie program NFZ B90 leczenia zaawansowanej choroby Parkinsona, mogąc pochwalić się najliczniejszą w kraju grupą pacjentów poddanych terapiom dojelitowym wlewem Duodopy. Jest też wiodącym centrum na terenie województwa dolnośląskiego, jedynym oferującym wszystkie 3 dostępne metody leczenia przyrządowego.

Objawami, które powinny skłonić pacjenta do podjęcia diagnostyki są: spowolnienie, sztywność, a także drżenie spoczynkowe, zaburzenia chodu czy zaburzenia odruchów postawnych. Oprócz nich mogą pojawić się tzw. objawy pozaruchowe dotyczące np. sfery psychicznej czy układu pokarmowego. Jednymi z rzadko kojarzonych z parkinsonizmem objawów są np. zaparcia, brak węchu, zaburzenia snu czy wahania ciśnienia tętniczego. Dodatkowo mogą pojawić się zaburzenia psychiatryczne, takie jak depresja, zaburzenia funkcji poznawczych, czyli omamy.

Po zaobserwowaniu powyższych, pacjent powinien zgłosić się do lekarza rodzinnego, który może ocenić, czy widzi przesłanki do podejrzewania choroby Parkinsona i wystawić skierowanie do poradni neurologicznej z kodem G20, tj. choroba Parkinsona. Następnie wystarczy by pacjent zgłosił się osobiście lub zarejestrował się telefonicznie do Poradni Neurologicznej Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu. Na pierwszej wizycie po szczegółowej rozmowie i zbadaniu pacjenta w większości przypadków specjaliści są w stanie potwierdzić lub wykluczyć, czy u danego pacjenta występuje choroba neurozwyrodnieniowa, a następnie odpowiednio pokierować dalszą diagnostykę i leczenie. Nasza Klinika ma pod swoją opieką wielu pacjentów z chorobą Parkinsona, ale także chorych z szeregiem innych rzadszych schorzeń, w tym tzw. parkinsonizmów atypowych – tłumaczy neurolog i specjalista w dziedzinie choroby Parkinsona w Klinice Neurologii USK we Wrocławiu dr Katarzyna Markowska.

USK we Wrocławiu oferuje wsparcie dla pacjentów i opiekunów osób chorych na Parkinsona

Choroba Parkinsona to nie tylko wyzwanie dla osób nią dotkniętych, ale również dla ich rodzin oraz opiekunów, którzy często borykają się z emocjonalnym i fizycznym obciążeniem. Instytucje takie jak Klinika Neurologii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu, Poradnia zaburzeń ruchowych, a także organizacje wspierające m. in. Koło Przyjaciół Chorych z Chorobą Parkinsona Towarzystwa Walki z Kalectwem we Wrocławiu, odgrywają kluczową rolę w edukowaniu i wspieraniu opiekunów, jak również w zwiększaniu świadomości społecznej na temat choroby.

W związku z przypadającym 11 kwietnia Światowym Dniem Choroby Parkinsona największy szpital na Dolnym Śląsku organizuje Dzień Otwarty Choroby Parkinsona. Zaplanowane wydarzenia dedykowane są nie tylko chorym na to schorzenie, ale również wszystkim, którzy obserwują niepokojące objawy u siebie lub osób ze swojego otoczenia lub chcą zgłębić swoją wiedzę na temat tej choroby. W trakcie pierwszej części wydarzenia zaplanowano konsultacje, w trakcie których do dyspozycji pacjentów i opiekunów będą: neurolog, fizjoterapeuta, dietetyk, psycholog i farmaceuta, a w ramach badań będzie możliwe wykonanie pomiaru ciśnienia i saturacji, pomiaru 12 parametrów krwi.

Unikalną usługą będzie również tzw. przegląd lekowy. Podczas konsultacji farmaceuta kliniczny dokona przeglądu wszystkich przyniesionych przez pacjenta preparatów (leków na receptę, produktów leczniczych dostępnych bez recepty czy suplementów diety), zweryfikuje poprawność ich dawkowania, sposób przyjmowania oraz wiedzę na temat możliwości korzystania z różnych postaci leków (np. inhalatorów). Oprócz udzielenia informacji na temat stosowania leków – optymalnych godzin i sposobu przyjmowania leków czy rodzajów płynów do popijania, specjalista przypomni o podstawowych zasadach przechowywania produktów leczniczych, sprawdzi daty ważności przyniesionych przez pacjenta preparatów oraz udzieli informacji o potencjalnych interakcjach przyjmowanych leków. Jest to szczególnie istotne w przypadku pacjentów stosujących wiele preparatów, mogących mieć negatywne skutki w przypadku połączenia substancji w nich zawartych. W czasie spotkania farmaceuci zwrócą uwagę na możliwe konsekwencje samodzielnego modyfikowania dawkowania czy nawet przerwania kuracji, podpowiedzą, jak należy postąpić w sytuacji pominięcia dawki leku czy pojawienia się działań niepożądanych w trakcie przyjmowania leków, a w szczególności tych nowo zaordynowanych. Ta część Dnia Otwartego odbędzie się w holu głównym szpitala przy ul. Borowskiej 213 od godz. 9:00 do 12:00.

Kolejnym elementem obchodów Dnia Choroby Parkinsona będą otwarte warsztaty, które odbędą się w godz. 12:30 – 14:30 w budynku H, w sali 3.48 mieszczącej się na drugim piętrze. W ramach części wykładowej uczestnicy będą mogli wiąć udział w prelekcji prof. Sławomira Budrewicza o leczeniu zaawansowanej choroby Parkinsona oraz dr n. med. Ewy Koziorowskiej-Gawron o najczęstszych problemach pacjentów w chorobie Parkinsona i o tym jak sobie z nimi radzić oraz dr n. med. Pauliny Koniecznej o zaburzeniach postawy i przymrożeniach chodu w chorobie Parkinsona. Zaplanowano średnio 30 min na wykład, a po zakończeniu bloków tematycznych, specjaliści odpowiedzą na pytania uczestników.

Partnerem wydarzenia został także Dolnośląski Oddział Wojewódzki NFZ. W związku ze zbliżającymi się wakacjami wydawane będą Europejskie Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ). Będzie można również uzyskać pomoc przy zakładaniu w telefonie aplikacji MojeIKP i mojeFizjo+ oraz poznać szczegółowo liczne programy zdrowotne realizowane przez NFZ. Na stoisko zapraszamy w godz. 9:00 – 14:00. W organizację dnia otwartego zaangażowała się również Fundacja DKMS, która zachęca do rejestracji jako potencjalny dawca szpiku. Tego dnia, w holu głównym szpitala przy Borowskiej w godz. 9:00 – 15:00 DKMS organizuje rejestrację dawców na rzecz pielęgniarki Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego Wioletty Łokaj-Wojtasik, która zmaga się z chorobą nowotworową, oraz innych osób wymagających przeszczepu szpiku. Wszystkie zdrowe osoby w wieku 18-55 lat będą mogły bezpłatnie zarejestrować się w bazie potencjalnych dawców komórek macierzystych.