Bilans Kapitału Ludzkiego w Polsce – raport z badania ludności w wieku 18 – 69 lat

W 2021 roku Polacy przepracowali średnio około 43,3 godzin tygodniowo. Najwyższą aktywnością zawodową wykazały się osoby z wyższym wykształceniem, czerpiące tym samym największą satysfakcję z pracy. Zmniejszył się również odsetek osób pracujących w szarej strefie oraz obawy w znalezieniu nowej pracy.

6 grudnia br. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) oraz Uniwersytet Jagielloński zaprezentowali wyniki badania w ramach Bilansu Kapitału Ludzkiego (BKL) 2022/2021.

• Wymiar pracy już nie taki szary

67% – taki był wskaźnik zatrudnienia dla osób w wieku 18 – 69 lat w 2021 r. Oznacza to spadek względem roku 2019 i tym samym powrót do poziomu z 2017 r. Umowa o pracę wciąż dominuje. Zatrudnionych w tym wymiarze stanowiła blisko połowa osób w wieku 18 – 69, gdzie kontrakt na czas nieokreślony miała zdecydowana większość – ponad 80%pracowników.

W badanej grupie co piąta osoba prowadziła działalność gospodarczą, gdzie aż 41% firm stanowiła branża rolnicza. Podobnie jak w minionych latach wśród głównych utrudnień, jakie wskazywały w 2021 r. osoby prowadzące działalność gospodarczą, znajdowały się trzy problemy: uciążliwe przepisy prawne, obciążenia podatkowe oraz silna konkurencja. Poza rolnictwem we znaki dały się przedsiębiorcom ograniczenia związane z pandemią Covid-19. W przypadku rolników do głosu dochodziły jeszcze inne powody: związane ze specyfiką produkcji rolnej, zła sytuacja finansowa oraz stan zdrowia.

Pocieszającym jest, że w szarej strefie (w porównaniu z latami 2017 i 2019) nastąpił spadek aktywności z poziomu ok. 6% do ok. 4%. Także wśród zatrudnionych formalnie zmniejszył się (z 6% do 3%) odsetek przyznających, że część wynagrodzenia odbierają „pod stołem”.

• Wykształceni, zadowoleni

Średnio 43,3 godzin tygodniowo poświęcamy pracy. Osoby z wykształceniem niższym pracują najwięcej, bo aż 46 godzin, przy czym mężczyźni spędzali w pracy o 6 godzin dłużej niż kobiety. Wyższe wykształcenie wiązało się z krótszą pracą (ok. 42h względem ok. 44h).

Również osoby z wyższym wykształceniem deklarowały największą satysfakcję z pracy wraz z prowadzącymi własną działalność z wykształceniem średnim.

Zdecydowana większość Polaków jest zadowolona z kontaktów z przełożonymi w swojej pracy (średnia 4,26 na skali od 1 do 5). Najwyższe oceny formułowano w zakresie tego, czy przełożeni odnoszą się do respondentów z szacunkiem, następnie pod względem ogólnej relacji z przełożonymi i sprawiedliwej oceny wykonywanej pracy.

Wśród Polaków rośnie również zadowolenie z własnych kompetencji. Kompetencje najwyżej oceniane to: praca w grupie, łatwe nawiązywanie kontaktów z ludźmi, samodzielna organizacja pracy, bycie komunikatywnym i jasne przekazywanie myśli, gotowość do brania na siebie odpowiedzialności za wykonanie zadań, biegłe posługiwanie się językiem polskim oraz wykonywanie prostych obliczeń matematycznych.

Z badania wynika, że mamy więcej czasu dla bliskich. Odsetek osób niezgłaszających problemu z brakiem czasu dla rodziny wyniósł 58%. To lepsze wyniki niż te odnotowane w edycji z 2019 r. (55%) oraz w edycji z 2017 r. (53%).

• Świadomy wybór kształcenia

Osoby młode są w większości zadowolone z wybranego kierunku kształcenia – 70% deklaruje, że mając możliwość ponownego podjęcia decyzji, dokonałyby takiego samego wyboru. Na przestrzeni ostatnich lat systematycznie poprawia się ocena zgodności wykonywanej pracy z kierunkiem edukacji: w 2017 r. odsetek zadowolonych z tego aspektu wynosił 52%, w 2019 – 55,1%, a w 2021 – 58,2%. Podobną tendencję zauważono w przypadku oceny przydatności w pracy wiedzy i umiejętności wyniesionych ze szkół (2017 r. – 62% badanych, 2019 r. – 64%, 2021 r. – 68%).

Zarówno w 2019 r., jak i w 2021 r. wzrosło zadowolenie z przydatności wiedzy i umiejętności wyniesionych ze szkół w grupie najmłodszych osób z wyższym wykształceniem. Łączyć to należy ze wzrostem odsetka absolwentów uczelni, którzy pracują zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami. Grupą najbardziej niezadowoloną z tego aspektu są osoby po 55. roku życia, posiadające niższe wykształcenie.

• Na temat badania

Bilans Kapitału Ludzkiego jest jednym z największych europejskich projektów badawczych w obszarze kompetencji, zatrudnienia i rynku pracy. Realizują go Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości wraz z Uniwersytetem Jagiellońskim od 2009 r. Najnowszy raport jest efektem badania osób dorosłych w wieku 18 – 69 lat, które przypadło na okres od 24 września 2021 do 9 kwietnia 2022, w ramach procedury mixed mode używając technik CAPI, CATI i CAWI. Raport „Raport z badania ludności w wieku 18-69 lat” dostępny na stronie.

Poprzez: PAP MediaRoom