Nasi rodacy spod znaku Rodła w niezwykle trudnych warunkach hitlerowskich Niemiec kultywowali polski język, kulturę i narodowe tradycje. W tych dniach wspominamy wszystkich tych, którzy zachowali polskość w niemieckim Breslau.
Pierwsza uroczystość miała miejsce 6 marca br. Przy kościele pw. św. Marcina zgromadziła przedstawicieli władz państwowych, samorządowych, licznych instytucji, młodzież harcerską i uczniów ze szkół kultywujących tradycję Polonii wrocławskiej (Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 15, Szkoła Podstawowa nr 25 im. Franciszka Juszczaka, Szkoła Podstawowa nr 63 im. Anny Jasińskiej, Sportowa Szkoła Podstawowa nr 72 im. Władka Zarembowicza, Szkoła Podstawowa nr 93 im. Tradycji Orła Białego, Zespół Szkół Logistycznychz). W tym kościele od 1921 roku do 17 września 1939 roku gromadzili się Polacy na modlitwie w języku polskim, traktując również świątynię jako miejsce spotkań.
Po II wojnie światowej tradycję Polonii wrocławskiej zachowywało Towarzystwo Miłośników Wrocławia, a zgromadzona przez TMW część obszernego archiwum Polonii Wrocławskiej dzisiaj jest pod opieką Centrum Historii Zajezdnia.
Centrum Historii Zajezdnia pamięta o Polakach, którzy będąc mniejszością w III Rzeszy i żyli w warunkach ciągłego zagrożenia. Stworzyliśmy aplikację „Być Polakiem w Breslau” (3 trasy: ścieżka Polonii, ścieżka wrocławskich harcerzy i studentów, trasa wspomnieniami Rudolfa Tauera), wydaliśmy reedycję wspomnień „Do nich przyszła Polska” pod redakcją Alicji Zawiszy, prowadzimy stronę internetową o wrocławskich cmentarzach, gdzie można znaleźć informacje o członkach przedwojennej Polonii. W ramach Sieci Ziem Zachodni i Północnych prowadzimy szeroki program badawczy, który ma ustalić stan wiedzy o Związku Polaków w III Rzeszy na zachodzie i północy dzisiejszej Polski – mówi dyrektor Centrum Historii Zajezdnia Andrzej Jerie.
O różnych aspektach życia Polaków w Breslau opowiadali zgromadzonym wicewojewoda dolnośląski Jacek Protasiewicz („w tamtych czasach, aby spotkać się pod biało-czerwoną, trzeba było ojczyznę nie tylko kochać, ale trzeba było dużej odwagi”) i dolnośląska kurator oświaty Ewa Skrzywanek, która jest depozytariuszką pamięci o Polonii Wrocławskiej i od lat aktywizuje wszystkich do pamiętania o Polonusach z przedwojennego Wrocławia. Różne aspekty życia Polaków w Breslau naświetlili dyrektor Oddziału IPN we Wrocławiu dr hab. Kamil Dworaczek i zastępca dyrektora Ossolineum dr Marek Mutor.
Na obchody 86. rocznicy I Kongresu Polaków w Niemczech złożą się jeszcze dwa wydarzenia. Pierwsze odbyło się dzisiaj w Centrum Historii Zajezdnia, ul. Grabiszyńska 184. Była to prezentacja wystawy „Przedwojenna Polonia Wrocławska” z oprowadzaniem. Natomiast 14 marca 2024 r. o godz. 10:00 w Auli dla Kultury (Zespół Szkół nr 1, ul. Słubicka 29-33) nastąpi pokaz filmu „Breslau Rudolfa Tauera” oraz spotkanie z reżyserem Marcinem Bradke.
- I Kongres Polaków w Berlinie, który odbył się 6 marca 1938 r., był największym zgromadzeniem Polaków w Niemczech.
- Ta wielka manifestacja narodowa zgromadziła 5 tys. delegatów reprezentujących około 1,5 miliona Polaków mieszkających na terenie hitlerowskich Niemiec.
- Pod koniec obrad Kongresu uchwalono tzw. prawdy Polaków, które stanowić miały swoisty drogowskaz dla naszych rodaków w Niemczech. Wydarzenie to stanowiło wyraz jedności oraz męstwa Polonii w kraju rządzonym przez reżim Hitlera.
Udostępnione dzięki uprzejmości: Adama Pacześniaka - rzecznika prasowego Ośrodka "Pamięć i Przyszłość"
